KRAJOWA SEKCJA NAUKI NSZZ "SOLIDARNOŚĆ"
Ustawa z dnia .............
PRAWO O SZKOLNICTWIE WYŻSZYM
Projekt z dnia 8.05.2003r.
Warszawa, maj 2003

 

SPIS TREŚCI

O PROJEKCIE

Dział I System szkolnictwa wyższego

Rozdział 1 Przepisy ogólne
Rozdział 2 Tworzenie, przekształcanie i znoszenie uczelni
Rozdział 3 Rada Główna Szkolnictwa Wyższego
Rozdział 4 Państwowa Komisja Akredytacyjna
Rozdział 5 Nadzór nad uczelniami

Dział II Ustrój uczelni

Rozdział 1 Przepisy ogólne
Rozdział 2 Organy
Rozdział 3 Organizacja uczelni
Rozdział 4 Mienie i finanse uczelni
Rozdział 5 Porządek i bezpieczeństwo na terenie uczelni

Dział III Studia i studenci

Rozdział 1 Organizacja studiów
Rozdział 2 Przyjęcie na studia. Prawa i obowiązki studentów
Rozdział 3 Dyplom uczelni
Rozdział 4 Samorząd i organizacje studenckie
Rozdział 5 Odpowiedzialność dyscyplinarna studentów
Rozdział 6 Przepisy szczególne

Dział IV Pracownicy uczelni

Rozdział 1 Przepisy ogólne
Rozdział 2 Stosunek pracy nauczycieli akademickich
Rozdział 3 Prawa i obowiązki nauczycieli akademickich
Rozdział 4 Odpowiedzialność dyscyplinarna nauczycieli akademickich
Rozdział 5 Pracownicy nie będący nauczycielami akademickimi
Rozdział 6 Przepisy wspólne dla pracowników uczelni
Rozdział 7 Przepisy szczególne

Dział V Stopień doktora

Dział VI Zmiany w przepisach obowiązujących, przepisy przejściowe i końcowe

UZASADNIENIE

O PROJEKCIE

Historia niniejszego projektu jest długa i sięga lat 1980-81.Najważniejszym zjawiskiem kulturowym naszych czasów, obserwowanym na całym globie, stało sięupowszechnienie wykształcenia na poziomie wyższym. Widzimy to w krajach najwyżej rozwiniętych. Zmierzado tego celu widoczny wysiłek wielu pozostałych krajów. W Polsce proces ten postępuje bezwydatnej pomocy państwa, które nie tylko nakłady na edukację utrzymuje na niskim poziomie, ale nie potrafiuwolnić systemu szkolnictwa wyższego z balastu wielu złych rozwiązań z przeszłości. Zaległości wszakmamy bardzo duże - mimo wielokrotnego wzrostu liczby studentów w ciągu ostatniego dziesięciolecia - nadalznajdujemy się wśród krajów, w których procent obywateli mających wyższe wykształcenie jest najniższy wEuropie. Nasilają się też obawy o poziom przygotowania absolwentów. Wśród ludzi zaniepokojonych takimstanem rzeczy coraz powszechniejsze jest przeświadczenie, że to właśnie od kształtu ustawedukacyjnych, a w szczególności od ustawy o szkolnictwie wyższym, będzie istotnie zależeć jakość życia Polaków irola Polski w Europie w najbliższych dziesięcioleciach. W naszym bliskim sąsiedztwie reformęszkolnictwa wyższego przeprowadzili już Węgrzy Czesi, Niemcy, Szwedzi, Finowie. My zaś ciągle dyskutujemy.

W sferze koncepcyjnej pojawiają się w Polsce kolejne projektyustaw. Krajowa Sekcja Nauki NSZZ "Solidarność" - wobec dość niejasnej wizji zmianproponowanych w wielu projektach Ministerstwa Edukacji Narodowej (lata 1998-2001) - opracowała projekt, który21.11.2000 r. wpłynął do laski marszałkowskiej wsparty podpisami 36 posłów (druk sejmowy nr 2701 III kadencjiSejmu). Projekt ten był zgodny z wynikami wielu dyskusji prowadzonych w środowisku akademickim- jednak, ze względu na brak woli politycznej ówczesnej większości sejmowej, nie doczekał siędebaty i znalazł się w sejmowym archiwum. Uchwalono natomiast w lipcu 2000 r. nowelę ustawy oszkolnictwie wyższym – Ustawę o zmianie ustawy o szkolnictwie wyższym, ustawy o wyższych szkołach zawodowychoraz o zmianie niektórych innych ustaw. Sejm uwzględnił ważne propozycje środowiskaakademickiego. Wprowadzono 3-etapowy system poprawy wynagrodzeń oraz postanowiono powołać PaństwowąKomisję Akredytacyjną. Korzystnie uporządkowano także kilka drobniejszych kwestii.

Obecnie (koniec maja 2003 r.) ukazał się projekt opracowanyprzez Zespół powołany przez Prezydenta RP. Będzie wymagał starannej analizy. Nie obejmujecałości problematyki szkolnictwa wyższego. Jego podstawą miały być tezy prezentowane wopracowaniach : − "Strategiarozwoju szkolnictwa wyższego w Polsce do roku 2010" - przedstawionym dodyskusji przez Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu, − „Raporto zasadniczych problemach szkolnictwa wyższego w polskim systemie edukacjinarodowej” - Raport dla Prezydenta RP, Warszawa 2002, autorstwa A.Janowskiego, A. K. Koźmińskiego, J. Woźnickiego i F. Ziejki.

Krajowa Sekcja Nauki postanowiła ponownie przedstawić własnąwersję projektu ustawy. W projekcie znajdują się regulacje dotyczące strukturysystemu, rodzajów studiów i statusu studentów, finansowania szkół, oceny jakości kształcenia i akredytacji,modelu kariery zawodowej nauczyciela akademickiego. Regulacje te, uwzględniając zasady samorządnościspołeczności akademickiej szkół wyższych i wewnętrznej spójności systemu, mocno osadzone sąna fundamencie, którym jest podstawowa misja szkoły wyższej - misja odkrywania i przekazywaniaprawdy. Projekt konsekwentnie wprowadza również zasadę redukcji zbędnych bytów, co nadaje całemupolskiemu systemowi nauki i szkolnictwa wyższego pożądaną przejrzystość i harmonizuje go z innymisystemami cywilizacji zachodniej. Prezentujemy go licząc, że przyczyni się do szerokiego iwielostronnego spojrzenia na propozycje nowych regulacji prawnych.

Wydaje się, że powiedziano już prawie wszystko i przyszedłczas na rozstrzygnięcia. Nikt w tej materii nie jest jednak władny zastąpić Parlamentu. Dlategozwracamy się do posłów podzielających nasz punkt widzenia o wprowadzenie tego projektu do laski marszałkowskiej.Zdajemy sobie przy tym sprawę, że zarówno wpływ regulacji prawnych jak i konsekwencje brakuodpowiednich regulacji są odsunięte w czasie. Owoce zwykle zbierają pokolenia następne. Ale to od naszejdzisiejszej wyobraźni i odpowiedzialności zależy los tych, co po nas przyjdą. Przewodniczący Krajowej Sekcji Nauki NSZZ "Solidarność" Janusz Sobieszczański Warszawa, 28 maja 2003 r.

Projekt
z dnia 8.05.2003r.
Ustawa
z dnia ..............
PRAWO O SZKOLNICTWIE WYŻSZYM

Dział I System szkolnictwa wyższego

Rozdział 1 Przepisy ogólne

Art. 1

1. Szkoły wyższe są integralną częścią narodowego systemuedukacji i nauki.

2. Szkoły wyższe pełnią misję odkrywania i przekazywaniaprawdy poprzez prowadzenie badań i kształcenie studentów.

3. Podstawową zasadą działania szkoły wyższej jest wolnośćnauczania, wolność badań naukowych i wolność twórczości artystycznej.

4. Nauczyciele akademiccy, studenci i pracownicy nie będącynauczycielami akademickimi tworzą w szkołach wyższych samorządną społecznośćakademicką.

Art. 2

1. Szkoła wyższa, zwana też uczelnią, jest jednostkąorganizacyjną systemu szkolnictwa wyższego prowadzącą studia wyższe - pomaturalne, zawodowelub akademickie.

2. Szkoła wyższa prowadzi studia dla osób, które uzyskałykwalifikacje w zakresie szkoły średniej, potwierdzone egzaminem maturalnym.

Art. 3

1. Ustawę "Prawo o szkolnictwie wyższym", zwanądalej ustawą, stosuje się do uczelni, uprawnionych do wydawania absolwentom dyplomów państwowych:

1) publicznych uczelni akademickich i zawodowych,

2) niepublicznych uczelni akademickich i zawodowych, jeśliprzepisy ustawy lub przepisy innych ustaw nie stanowią inaczej.

1a.W zakresie przepisów o Państwowej Komisji Akredytacyjnej, oprzewodach doktorskich i studiach doktoranckich ustawę stosuje się także do innychinstytucji naukowych.

2. Ustawy nie stosuje się do:

1) uczelni, które podlegają ustawie o wyższym szkolnictwiewojskowym, z wyjątkiem przepisów o nadawaniu stopnia doktora,

2) uczelni prowadzonych przez kościoły i związki wyznanioweoraz wyższych seminariów duchownych, z wyłączeniem Katolickiego UniwersytetuLubelskiego, chyba że ustawy, albo umowy między Rządem a właściwymi władzami KościołaKatolickiego lub właściwymi władzami innych kościołów i związkówwyznaniowych, stanowią inaczej,

3) szkół wyższych pomaturalnych (kolegiów).

Art. 4

1. Nadzór nad uczelniami, których dotyczy ustawa, sprawujeminister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego.

2. Uczelnia jest autonomiczna. Organy administracji rządowej isamorządu terytorialnego mogą podejmować decyzje dotyczące uczelni tylko w sprawachwymienionych w ustawie.

3. Uczelnia ma osobowość prawną.

Art. 5

1. Podstawowymi zadaniami uczelni akademickiej są:

1) kształcenie studentów,

2) uprawianie nauki lub sztuki,

3) kształcenie pracowników naukowych.

2. Podstawowym zadaniem uczelni zawodowej jest kształceniestudentów.

3. Uczelnie, prowadzące studia w dziedzinie nauk medycznych i wdziedzinie nauk weterynaryjnych, uczestniczą w sprawowaniu opieki zdrowotnej.

Art. 6

1. Do zadań uczelni należy w szczególności:

1) przygotowywanie studentów do wykonywania określonych zawodów,

2) wychowywanie studentów w poczuciu odpowiedzialności za losyPolski oraz w duchu poszanowania praw człowieka i zasad demokracji,

3) dbanie o zdrowie i rozwój fizyczny studentów,

2. Uczelnie wypełniając swoje zadania:

1) rozwijają działalność twórczą, tworzą warunki do pracynaukowej i wspomagają organizacyjnie zespoły uprawiające badania naukowe itechnologiczne lub twórczość artystyczną,

2) gromadzą i udostępniają zbiory biblioteczne,

3) upowszechniają kulturę i wiedzę oraz postęp techniczny,

4) krzewią poszanowanie prawdy i rzetelnej pracy i umacniająwspółpracę środowisk akademickich i instytucji naukowych w kraju i za granicą.

Art. 7

1. Wykłady w uczelni są otwarte, chyba że jej statut stanowiinaczej.

2. Uczelnie mogą prowadzić studia typu otwartego dla słuchaczynie będących studentami według zasad ustalanych przez organy uczelni, a także studiapodyplomowe oraz kursy zawodowe i edukacyjne.

3. Uczelnie mogą prowadzić gimnazja i szkoły ponadgimnazjalneza zgodą ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania,.

4. Działalność oświatowa uczelni podlega przepisom osystemie oświaty.

Art. 8

1. Nadanie absolwentowi uczelni stopnia kwalifikacji zawodowejpotwierdza się odpowiednim dyplomem państwowym.

2. Uczelniami uprawnionymi do nadawania absolwentom stopnikwalifikacji zawodowych są uczelnie akademickie oraz uczelnie zawodowe.

Art. 9

1. Uczelnie zawodowe są uczelniami mającymi uprawnienia donadawania absolwentom stopnia licencjata, inżyniera lub równorzędnego.

2. Uprawnienia uczelni akademickich otrzymują uczelnie, któreprowadzą studia magisterskie i mają uprawnienia do nadawania absolwentomstopnia magistra, lub równorzędnego, w co najmniej trzech kierunkach studiów, lub wco najmniej połowie podstawowych jednostek organizacyjnych.

3. Uprawnienia uczelni uniwersyteckich otrzymują uczelnieakademickie, które prowadzą studia doktoranckie i mają uprawnienia do nadawania stopniadoktora w co najmniej trzech dziedzinach nauki lub sztuki, lub w co najmniej połowiepodstawowych jednostek organizacyjnych.

Art. 10

1. Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego powierzauczelni lub jednostce naukowej uprawnienia do nadawania stopnia kwalifikacjizawodowej, na wniosek tej uczelni lub jednostki, po przeprowadzeniu postępowaniaakredytacyjnego zakończonego wynikiem pozytywnym.

2. W postępowaniu akredytacyjnym w sprawie uprawnienia donadawania stopnia licencjata lub równorzędnego ocenia się działalność dydaktycznąuczelni.

3. W postępowaniu akredytacyjnym w sprawie uprawnienia donadawania stopnia magistra lub równorzędnego ocenia się działalność dydaktyczną oraznaukową uczelni.

4. W postępowaniu akredytacyjnym w sprawie uprawnienia donadawania stopnia doktora ocenia się działalność naukową jednostki naukowej oraz jejwyniki w kształceniu pracowników naukowych.

5. Państwowa Komisja Akredytacyjna prowadzi okresowe, sprawdzającepostępowania akredytacyjne w celu dokonania oceny uczelni lub jednostkinaukowej pod względem jej działalności dydaktycznej, naukowej lub artystycznej.

6. Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego ogłasza wDzienniku Urzędowym RP „Monitor Polski” wykaz uczelni z wyszczególnieniemich uprawnień oraz wykaz pozauczelnianych jednostek naukowych mających uprawnienie donadawania stopnia doktora.

Art. 11

Uczelnia akademicka ma prawo nadawania tytułu doktora honoriscausa na wniosek swojej jednostki organizacyjnej uprawnionej do nadawania stopnianaukowego doktora.

Art.12

1. Dla studentów, obywateli polskich studiujących w uczelniachpublicznych, nauka jest bezpłatna w ramach limitu określonego przyznaną naszkolnictwo wyższe dotacją z budżetu państwa i na zasadach określonych w art.82.

2. Uczelnia publiczna może ponadto świadczyć płatne usługiedukacyjne wymienione w art.83.

Art. 13

1. Studenci mają prawo do pomocy materialnej ze środkówpublicznych na zasadach określonych w ustawie.

2. Budżet państwa finansuje pomoc materialną dla studentów wwysokości określonej w ustawie budżetowej.

Art. 14

Środki finansowe z budżetu państwa na cele wymienione wart.12 i w art.13 nie mogą być niższe niż 1,2% Produktu Krajowego Brutto.

Art. 15

Zasady i tryb finansowania działalności naukowej i badawczejszkolnictwa wyższego ze środków przeznaczonych w budżecie państwa na naukę regulująodrębne przepisy.

Art. 16

1. Ilekroć w ustawie jest mowa bez bliższego określenia o:

1) uczelni - rozumie się przez to uczelnię akademicką izawodową, publiczną i niepubliczną.

2) uczelni publicznej - rozumie się przez to uczelnię utworzonąz mienia państwowego, komunalnego lub mienia państwowej osoby prawnej, powszechniedostępną na warunkach określonych w ustawie.

3) uczelni niepublicznej - rozumie się przez to uczelnięutworzoną przez założyciela z mienia innego niż określone w pkt 2.

4) akcie utworzenia uczelni - rozumie się przez to:

a) ustawę o utworzeniu publicznej uczelni akademickiej,

b) ustawę o upoważnieniu założyciela do utworzenianiepublicznej uczelni akademickiej,

c) rozporządzenie Rady Ministrów o utworzeniu publicznejuczelni zawodowej,

d) rozporządzenie Rady Ministrów upoważniające założycielado utworzenia niepublicznej uczelni zawodowej.

5) studencie - rozumie się przez to studenta studiówpodstawowych, magisterskich i studiów doktoranckich,

6) słuchaczu uczelni - rozumie się przez to osobę korzystającąna podstawie umowy cywilnoprawnej z usług edukacyjnych uczelni nie będącychstudiami podstawowymi, magisterskimi lub doktoranckimi,

7) absolwencie - rozumie się przez to osobę, która ukończyłastudia wyższe podstawowe i uzyskała stopień licencjata lub równorzędny, ukończyłastudia magisterskie i uzyskała

stopień magistra lub równorzędny lub ukończyła studiadoktoranckie i uzyskała stopień doktora.

8) stopniu kwalifikacji zawodowej - rozumie się przez to:

a) stopień licencjata, inżyniera lub równorzędny,

b) stopień magistra, magistra inżyniera, lekarza lub równorzędny,

c) stopień doktora, który jest stopniem naukowym nadanym przezuprawnioną jednostkę naukową na podstawie przewodu doktorskiego.

9) jednostce dydaktycznej - rozumie się jednostkę organizacyjnąuczelni, której podstawowym zadaniem jest nauczanie,

10) jednostce naukowej - rozumie się przez to jednostkęorganizacyjną uczelni lub innej instytucji, albo samodzielną placówkę, jeśli prowadzeniebadań naukowych należy do jej podstawowej działalności statutowej,

11) uprawnieniu walidacyjnym - rozumie się przez to szczególneuprawnienie do udziału w czynnościach przewodu doktorskiego; uprawnienie walidacyjnenabywa promotor rozprawy doktorskiej po pomyślnym zakończeniu przewodudoktorskiego i wpisaniu do rejestru, o którym mowa w art.30 ust.4 pkt 3,

12) podstawowym miejscu pracy - rozumie się przez to miejscepracy, w którym pracownik jest zatrudniony na podstawie mianowania lub, jeślipracownik jest zatrudniony wyłącznie na podstawie umowy o pracę - wskazaneprzez niego miejsce pracy,

13) stowarzyszeniu zawodowym - rozumie się przez to organizacjęzrzeszającą osoby tworzące środowisko zawodowe i wyrażającą opinię tego środowiska.

2. Występujące w ustawie pojęcia "nauka" i"badania naukowe" oznaczają także odpowiednio "sztukę" i "twórczość artystyczną".

Rozdział 2 Tworzenie, przekształcanie i znoszenie uczelni

Art. 17

1. Utworzenie publicznej uczelni akademickiej oraz upoważnieniezałożyciela do utworzenia niepublicznej uczelni akademickiej następuje w drodze ustawy.

2. Projekt ustawy, o której mowa w ust. 1, przedstawia RadaMinistrów na wniosek ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego poparty pozytywnąopinią Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego i Państwowej Komisji Akredytacyjnej.

3. Utworzenie publicznej uczelni zawodowej oraz upoważnienie założycielado utworzenia niepublicznej uczelni zawodowej następuje w drodze rozporządzeniaRady Ministrów.

4. Utworzenie uczelni zawodowej następuje na wniosek ministra właściwegodo spraw szkolnictwa wyższego, albo sejmiku województwa w uzgodnieniu zministrem właściwym do spraw szkolnictwa wyższego, a w przypadku uczelniniepublicznej, na wniosek ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego. Warunkiemprzedłożenia wniosku Radzie Ministrów jest pozytywna opinia Państwowej KomisjiAkredytacyjnej.

5. Akt utworzenia uczelni określa jej nazwę, siedzibę izakres działalności, a w przypadku uczelni niepublicznej określa także jej założyciela.

6. Uczelnię akademicką określa się w jej nazwie jako„uniwersytet”, „akademia”, „politechnika” lub „szkoła główna”.

Art. 18

Uczelnia uzyskuje osobowość prawną w dniu wejścia w życieaktu utworzenia uczelni.

Art. 19

1. Inicjatorem utworzenia uczelni niepublicznej może być osobafizyczna lub niepubliczna osoba prawna, która w dniu przedłożenia ministrowi właściwemudo spraw szkolnictwa wyższego oświadczenia woli o utworzeniu uczelni staje się jejzałożycielem.

2. Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego określa,w drodze rozporządzenia, warunki, jakim powinien odpowiadać wniosek o upoważnienie założycielado utworzenia uczelni niepublicznej.

3. Oświadczenie woli o utworzeniu uczelni niepublicznej, zwanedalej "aktem założycielskim", składa się w formie aktu notarialnego.

4. Akt założycielski określa w szczególności: założycielauczelni, jej nazwę, siedzibę i zakres działalności. Akt założycielski określa środki finansowe imajątkowe przeznaczone na uruchomienie uczelni, a także źródła i sposób finansowaniauczelni.

5. Postanowienia aktu założycielskiego wchodzą w życie wdniu wejścia w życie aktu utworzenia uczelni.

6. Środki finansowe i majątkowe, o których mowa w ust.4, założycielprzekazuje na własność tworzonej uczelni w terminie określonym w akcie założycielskim.

7. Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego zawieszaudzielone założycielowi upoważnienie do utworzenia uczelni w przypadku:

1) niezgodności między aktem założycielskim a treścią aktuutworzenia uczelni,

2) niedotrzymania terminu, o którym mowa w ust. 6.

8. Jeśli okres zawieszenia trwa jeden rok, upoważnienie doutworzenia uczelni wygasa z mocy prawa.

Art. 20

1. Pierwszego rektora nowo utworzonej uczelni publicznej powołuje,na okres jednego roku, minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego po zasięgnięciuopinii Rady Głównej lub sejmik wojewódzki, który przedstawił wniosek o utworzenieuczelni.

2. Statut nowo utworzonej uczelni publicznej nadaje na okresjednego roku minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego po zasięgnięciuopinii Rady Głównej.

3. Pierwszego rektora uczelni niepublicznej powołuje na okresjednego roku jej założyciel.

4. Statut nowo utworzonej uczelni niepublicznej nadaje na okresjednego roku jej założyciel lub, na jego wniosek, minister właściwy do spraw szkolnictwawyższego po zasięgnięciu opinii Rady Głównej.

Art. 21

1. Przepisy art.17 ust.1 do 4 stosuje się odpowiednio przyzniesieniu, przekształceniu, zmianie nazwy uczelni lub połączeniu uczelni z inną uczelnią.

2. Akt prawny o zniesieniu uczelni publicznej określaedukacyjne i majątkowe konsekwencje zniesienia uczelni, w szczególności zasady zapewnieniakontynuacji nauki przez studentów zniesionej uczelni oraz wywiązania się przezuczelnię z jej zobowiązań majątkowych.

3. Akt prawny o przekształceniu uczelni publicznej, któratrwale utraciła zdolność wykonywania zadań określa sposób zapewnienia ciągłościwykonywania jej zadań, w tym zwłaszcza świadczenia usług edukacyjnych.

4. Nie dopuszcza się łączenia uczelni publicznej z uczelniąniepubliczną.

Art. 22

1. Założyciel uczelni niepublicznej może podejmować decyzjedotyczące uczelni tylko w przypadkach wymienionych w statucie.

2. Założyciel może zlikwidować uczelnię niepubliczną zazgodą ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego.

3. Statut uczelni niepublicznej określa sposób wykonywaniafunkcji założyciela w razie jego rezygnacji lub śmierci, albo likwidacji w przypadku osobyprawnej.

4. Statut uczelni niepublicznej określa szczegółowy tryb jejlikwidacji oraz przeznaczenie środków uczelni, pozostałych po zaspokojeniu roszczeństudentów, pracowników i osób trzecich.

Art. 23

1. Uczelnia uniwersytecka może utworzyć filię lub wydziałzamiejscowy. Pozostałe uczelnie mogą tworzyć filie i wydziały zamiejscowe za zgodą ministrawłaściwego do spraw szkolnictwa wyższego.

2. Utworzenie filii za granicą wymaga zgody ministra właściwegodo spraw zagranicznych oraz ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego.

3. Uczelnie zagraniczne mogą tworzyć filie na terenieRzeczypospolitej Polskiej po uzyskaniu zgody ministra właściwego do spraw zagranicznychoraz zgody ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego.

Art. 24

1. Uczelnie mogą, na podstawie uchwał swoich senatów, utworzyćzwiązek mający na celu współpracę w wykonywaniu zadań określonych w art.5 i art.6.

2. Statut związku uchwalają senaty uczelni wchodzących w jegoskład. Statut określa zakres i formy współpracy, o której mowa w ust.1, oraz nazwę związkuuczelni. Przepisy art.49 i art.50 stosuje się odpowiednio.

3. Przepisy ust.2 stosuje się odpowiednio do zmian statutu związkuuczelni.

4. Związek uczelni może nabyć osobowość prawną na zasadachokreślonych w odrębnych przepisach.

Rozdział 3 Rada Główna Szkolnictwa Wyższego

Art. 25

1. Rada Główna Szkolnictwa Wyższego, zwana dalej „RadąGłówną”, jest wybieralnym organem przedstawicielskim szkolnictwa wyższego.

2. Rada Główna współdziała z ministrem właściwym do sprawszkolnictwa wyższego, Państwową Komisją Akredytacyjną i innymi organamiadministracji rządowej oraz organami samorządu terytorialnego w zakresie zadań dotyczącychszkolnictwa wyższego i nauki, a w szczególności:

1) określa główne zadania, kierunki rozwoju i zasadyorganizacji szkolnictwa wyższego,

2) ocenia ogólne potrzeby finansowe szkół wyższych iopiniuje budżet państwa w zakresie szkolnictwa wyższego i nauki,

3) opiniuje projekty aktów prawnych i umów międzynarodowychdotyczących szkolnictwa wyższego i badań naukowych,

4) opiniuje wnioski w sprawie utworzenia, przekształcenia, połączenia,zniesienia i zmiany nazwy uczelni akademickiej,

5) opiniuje projekty statutów uczelni nadawanych przez ministrawłaściwego do spraw szkolnictwa wyższego,

6) wyraża z własnej inicjatywy opinie w innych sprawach dotyczącychszkolnictwa wyższego, nauki i młodzieży, oraz wyraża opinie w sprawachprzedstawionych jej przez organy państwowe, rektorów i senaty uczelni orazParlament Studentów Rzeczypospolitej Polskiej,

3. W sprawach finansowania uczelni Rada Główna współpracujez ministrem właściwym do spraw szkolnictwa wyższego, który na podstawie opinii Radyokreśla zasady i kryteria rozdziału środków budżetowych pomiędzy poszczególneuczelnie.

4. Środki finansowe niezbędne do funkcjonowania Rady Głównejzapewniane są w części budżetu państwa, której dysponentem jest minister właściwydo spraw szkolnictwa wyższego. Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższegookreśla, w drodze rozporządzenia, sposób obsługi administracyjnej i finansowejprac Rady Głównej.

Art. 26

1. Rada Główna może występować do ministra właściwego dospraw szkolnictwa wyższego i innych organów państwowych oraz do organów uczelni o wyjaśnieniai informacje w sprawach wchodzących w zakres jej działania.

2. Rada Główna przekazuje ministrowi właściwemu do sprawszkolnictwa wyższego oraz uczelniom roczne sprawozdania ze swojej działalności.

Art. 27

1. Rada Główna składa się z 30 członków.

2. W skład Rady Głównej wchodzą wybrani przedstawiciele:

1) nauczycieli akademickich, mających stopień doktora, wliczbie dwudziestu siedmiu,

2) studentów, w liczbie trzech.

3. Kadencja Rady Głównej trwa trzy lata i rozpoczyna się 1stycznia.

Art. 28

1. Wyboru członków Rady Głównej wymienionych w art.27 ust.2pkt 1 dokonują spośród swego grona elektorzy zgromadzeni na ogólnopolskich zebraniachwyborczych, wybrani odpowiednio w poszczególnych grupach uczelni, oddzielnie dla każdejgrupy uczelni.

2. Elektorów wybiera się w proporcji: jeden elektor na każdąrozpoczynającą się liczbę 150 nauczycieli akademickich mających stopień doktora,zatrudnionych w uczelni jako podstawowym miejscu pracy.

3. W uczelniach artystycznych elektorów wybiera się wproporcji: jeden elektor na każdą rozpoczynającą się liczbę 40 nauczycieli akademickich mającychstopień doktora, zatrudnionych w uczelni jako podstawowym miejscu pracy.

4. Uczelnie, w których zgodnie z zasadami określonymi w ust. 2i 3 nie może być dokonany wybór żadnego elektora w danej grupie, tworzą wspólne okręgiwyborcze, zgodnie z regulaminem wyborczym, o którym mowa w ust. 9.

5. Bierne i czynne prawo wyborcze przysługuje nauczycielomakademickim, zatrudnionym w uczelni jako podstawowym miejscu pracy, z zastrzeżeniemust.6.

6. Bierne prawo wyborcze nie przysługuje osobom pełniącymfunkcje jednoosobowych organów uczelni oraz prorektora i prodziekana. Członkostwa wRadzie Głównej nie można łączyć z członkostwem w Państwowej Komisji Akredytacyjnej.

7. Wyboru przedstawicieli studentów do Rady Głównej dokonuje,na rok, Parlament Studentów Rzeczypospolitej Polskiej, w trybie określonym wjego regulaminie.

8. Sposób i tryb wyboru elektorów oraz członków Rady Głównej,przy uwzględnieniu zasady reprezentatywności grup uczelni, określa uchwalony przez niąregulamin wyborczy. Regulamin uwzględnia również zasadę uzupełniania składuRady Głównej w przypadku wygaśnięcia mandatu któregoś z jej członków.

Art. 29

1. Rada Główna podejmuje decyzje na posiedzeniach plenarnych.

2. Organami Rady Głównej są:

1) przewodniczący,

2) prezydium.

3. Sposób wyboru i kompetencje organów oraz organizację itryb działania Rady Głównej określa statut przez nią uchwalony.

Rozdział 4

Państwowa Komisja Akredytacyjna

Art. 30

1. Państwową Komisję Akredytacyjna, zwaną dalej„Komisją", powołuje minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego.

2. Komisja przedstawia ministrowi właściwemu do sprawszkolnictwa wyższego opinie i wnioski dotyczące w szczególności:

1) warunków, jakie powinna spełniać uczelnia, aby powołać iprowadzić kierunek studiów oraz nadawać absolwentom odpowiednie stopniekwalifikacji zawodowej,

2) wykazu kierunków studiów,

3) standardów edukacyjnych określających wymagania programoweposzczególnych kierunków studiów, wymagania dotyczące organizacji procesudydaktycznego i jego wyposażenia,

4) trybu zgłaszania i rozpatrywania wniosków o powierzenieuprawnień do nadawania stopni kwalifikacji zawodowej,

5) wykazu dziedzin i dyscyplin nauki lub sztuki, w zakresie którychnadaje się stopnie doktora,

6) szczegółowego trybu prowadzenia przewodów doktorskich,

7) innej niż wymienione w pkt 1 do pkt 6, przedstawionej przezministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego.

3. Komisja przedstawia ministrowi właściwemu do sprawszkolnictwa wyższego opinie i wnioski oraz prowadzi postępowania w sprawie:

1) utworzenia uczelni, powierzenia uczelni uprawnienia doprowadzenia studiów wyższych na określonym kierunku i poziomie kształcenia orazutworzenia przez uczelnię zamiejscowej jednostki organizacyjnej,

2) wniosków jednostek naukowych o powierzenie uprawnień donadawania stopnia doktora,

3) okresowych ocen jakości kształcenia w ramach poszczególnychkierunków studiów, specjalności lub zawodów.

4. Komisja ponadto:

1) opiniuje wnioski o zatrudnienie na stanowisku profesorazwyczajnego, zgodnie z art.148 ust.1,

2) zatwierdza uchwały o nadaniu stopnia doktora przedstawianeprzez jednostki, których uprawnienia zastały ograniczone zgodnie z ust.7 pkt 2,

3) prowadzi rejestr osób mających uprawnienie walidacyjne.

5. W sprawach, o których mowa w ust. 3, Komisja może zwracaćsię do uczelni o udzielenie wyjaśnień i informacji oraz przeprowadzać wizytację uczelnilub jednostki naukowej.

6. Opinie w sprawach, o których mowa w ust. 3 pkt l i 2,Komisja wyraża w terminie nie dłuższym niż 3 miesiące od otrzymania wniosku. W przypadkunie wyrażenia opinii w tym terminie minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższegopodejmuje decyzję bez tej opinii. Oceny, o których mowa w ust 3 pkt 3, wraz z wynikającymiz nich wnioskami Komisja przedstawia w terminie miesiąca od ich dokonania.

7. Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego podejmujedecyzje na podstawie opinii Komisji. Jeżeli opinia Komisji jest negatywna, minister uwzględniającwniosek końcowy, może:

1) odmówić powierzenia uprawnienia,

2) ograniczyć uprawnienie przez zobowiązanie jednostkinaukowej do przedstawiania Komisji do zatwierdzenia uchwał o nadaniu stopnia doktora,

3) zawiesić uprawnienie,

4) cofnąć uprawnienie.

8. Komisja jest organem odwoławczym w sprawach indywidualnychdotyczących stopni kwalifikacji zawodowej.

9. Komisja może współpracować z krajowymi i międzynarodowymiorganizacjami, których przedmiotem działania jest ocena jakości kształcenia iakredytacja.

Art. 31

1. Członków Komisji powołuje minister właściwy do sprawszkolnictwa wyższego spośród kandydatów zgłoszonych przez Radę Główną, senaty uczelni,rady naukowe instytutów i innych placówek, mających uprawnienia do nadawania stopniadoktora, stowarzyszenia naukowe, zawodowe, twórcze oraz organizacje pracodawców.Kandydat powinien mieć stopień naukowy doktora.

2. Komisja liczy nie mniej niż pięćdziesięciu i nie więcejniż siedemdziesięciu członków.

3. Kadencja Komisji trwa trzy lata i rozpoczyna się l stycznia.

4. Rektor, na wniosek członka Komisji, może zwolnić go całkowicielub częściowo z obowiązku prowadzenia zajęć dydaktycznych.

Art. 32

1. Komisja działa na posiedzeniach plenarnych oraz przez swojeorgany.

2. Organami Komisji są:

1) przewodniczący,

2) sekretarz,

3) prezydium.

3. W skład prezydium wchodzą:

1) przewodniczący Komisji,

2) sekretarz,

3) przewodniczący zespołów.

4. W skład Komisji wchodzą zespoły kierunków studiów:

1) humanistycznych i teologii,

2) przyrodniczych,

3) matematyczno-fizyczno-chemicznych,

4) rolniczych, leśnych i weterynaryjnych,

5) medycznych,

6) wychowania fizycznego,

7) technicznych,

8) ekonomicznych,

9) społecznych i prawnych,

10) artystycznych.

5. W skład zespołu wchodzi co najmniej pięciu członkówKomisji, będących przedstawicielami grupy kierunków studiów.

Art. 33

1. Przewodniczącego Komisji oraz jej sekretarza powołuje iodwołuje minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego.

2. Przewodniczący Komisji zwołuje posiedzenia plenarneKomisji, przewodniczy jej obradom, reprezentuje ją na zewnątrz oraz podpisuje uchwałyKomisji.

3. Sekretarz zapewnia sprawne funkcjonowanie Komisji iwykonywanie przez nią zadań.

4. Przewodniczących zespołów wybierają ich członkowie spośródswego grona.

Art. 34

1. Prezydium podejmuje uchwały w sprawach, o których mowa wart. 30 ust. 3.

2. Strona niezadowolona z uchwały prezydium podjętej wsprawach, o których mowa w art.30 ust. 3, może zwrócić się z wnioskiem o ponownerozpatrzenie sprawy. Wniosek kieruje się do Komisji w terminie czternastu dni od dnia doręczeniauchwały.

3. Wniosek, o którym mowa w ust. 2, rozpatrywany jest na wspólnymposiedzeniu zespołu i prezydium Komisji w terminie nie dłuższym niż dwa miesiąceod dnia otrzymania wniosku.

4. Organizację i tryb działania Komisji, szczegółowekompetencje jej organów, tryb ustalania opinii i formułowania wniosków, o których mowa w art. 30 ust.3, określa statut uchwalony przez Komisję na posiedzeniu plenarnym.

Art. 35

1. Środki finansowe niezbędne do funkcjonowania Komisjizapewniane są w części budżetu państwa, której dysponentem jest minister właściwy do sprawszkolnictwa wyższego.

2. Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego określa,w drodze rozporządzenia, sposób obsługi administracyjnej i finansowej prac Komisji,wysokość wynagrodzenia ich członków oraz warunki zwrotu kosztów podróży członkomKomisji i jej ekspertom, uwzględniając w szczególności, że wysokość wynagrodzeniaczłonków Komisji będzie ustalana w relacji do minimalnej stawki wynagrodzeniazasadniczego profesora zwyczajnego, określonej na podstawie art.186 ust. l.

Art. 36

1. W celu przeprowadzenia postępowania akredytacyjnego, o którymmowa w art.10 ust.2 i ust.3 Komisja powołuje grupę ekspertów spośród osób mającychstopień doktora.

2. W celu przeprowadzenia postępowania akredytacyjnego o którymmowa w art.10 ust.4 Komisja powołuje grupę ekspertów spośród osób mającychuprawnienie walidacyjne.

3. Raport grupy ekspertów jest podstawą do oceny działalnościuczelni lub jednostki naukowej, a także do wniosku o powierzenie, zawieszenie, cofnięcielub ograniczenie uprawnień do nadawania określonego stopnia kwalifikacjizawodowej.

4. Sposób wyznaczania i powołania ekspertów określa statutKomisji, o którym mowa w art.34 ust.4.

Art. 37

1. Uprawnienie do nadawania stopnia doktora ulega zawieszeniu zmocy prawa od dnia, w którym jednostka naukowa przestała spełniać warunki określonew ustawie.

2. Komisja wskazuje sposób zakończenia studiów i przewodówdoktorskich wszczętych przed dniem, o którym mowa w ust.1.

3. Zawieszenie uprawnień, o którym mowa w ust.1, następuje naokres trzech lat.

4. Ponowne powierzenie uprawnienia po jego cofnięciu orazprzywrócenie zawieszonego uprawnienia następuje w trybie i na zasadach obowiązującychprzy nadawaniu uprawnienia.

Rozdział 5 Nadzór nad uczelniami

Art. 38

1. Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego sprawujenadzór nad uczelnią w zakresie zgodności działania jej organów wymienionych wart.49 z przepisami prawa, aktem utworzenia uczelni i jej statutem.

2. Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego może żądaćod uczelni informacji i wyjaśnień dotyczących jej działalności.

3. Prezes Rady Ministrów może przekazać, w drodze rozporządzenia,uprawnienia ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego, odnoszące się dookreślonej uczelni publicznej, innemu ministrowi, na wspólny wniosek tych ministrów.

4. Publiczne wyższe szkoły teologiczne i wydziały teologiczneinnych uczelni publicznych znajdują się ponadto, w zakresie określonym przez ichstatuty, pod nadzorem władz właściwych kościołów i związków wyznaniowych.

5. Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego uchylauchwałę senatu uczelni lub decyzję rektora w przypadku stwierdzenia jej niezgodności zprzepisami prawa, aktem utworzenia uczelni lub jej statutem, nie później niż w ciągumiesiąca od dnia otrzymania uchwały lub decyzji.

6. Przepisy ust.1, 2, 3 i 5 stosuje się odpowiednio do związkuuczelni, o którym mowa w art.24.

Art. 39

Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego, na podstawiewniosku Państwowej Komisji Akredytacyjnej, określa w drodze rozporządzenia:

warunki do prowadzenia studiów wyższych,

1) nazwy kierunków studiów,

2) standardy nauczania dla kierunków studiów,

3) zasady realizacji studiów łączących elementy różnychkierunków,

4) tryb zgłaszania i rozpatrywania wniosków o powierzenieuprawnień do nadawania stopni kwalifikacji zawodowej,

5) dziedziny i dyscypliny nauki i sztuki, w zakresie którychnadaje się stopnie doktora,

6) szczegółowy tryb prowadzenia przewodów doktorskich.

Art. 40

Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego, po zasięgnięciuopinii Państwowej Komisji Akredytacyjnej oraz opinii rektora i senatu uczelnipublicznej, może nałożyć na nią, w drodze decyzji administracyjnej, obowiązek realizacji określonychzadań edukacyjnych, zapewniając odpowiednie środki do ich realizacji.

Art. 41

1. Uczelnia publiczna przedstawia ministrowi właściwemu dospraw szkolnictwa wyższego roczne sprawozdania, o których mowa w art.51 ust.1 pkt 4,zawierające informacje o stanie jej finansów i o strukturze zatrudnienia.

2. Uczelnia niezwłocznie powiadamia ministra właściwego dospraw szkolnictwa wyższego o:

1) uchwaleniu lub zmianie statutu,

2) zmianach w stanie zatrudnienia, wpływających na uprawnieniauczelni,

3) uchwaleniu lub zmianie regulaminu studiów, w tym studiówdoktoranckich,

4) uruchomieniu lub zniesieniu kierunku studiów,

5) utworzeniu filii i wydziałów zamiejscowych,

6) zasadach i trybie przyjmowania studentów na poszczególnekierunki studiów,

7) uchwałach podjętych w sprawach określonych w art.51 ust.1pkt 5,

8) zawarciu i treści umowy z instytucją zagraniczną.

Art. 42

1. Jeżeli uczelnia prowadzi działalność niezgodną zprzepisami prawa, aktem utworzenia uczelni lub statutem, minister właściwy do spraw szkolnictwawyższego wzywa do usunięcia tych niezgodności w oznaczonym terminie, nie krótszymniż trzy miesiące, a w razie ich nie usunięcia może zawiesić lub cofnąćuprawnienia uczelni do nadawania stopni kwalifikacji zawodowych, lub wszcząć postępowanie w sprawiezniesienia uczelni.

2. Ust.1 stosuje się także do działalności założycielauczelni niepublicznej.

Art. 43

1. Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego, jeślistwierdzi poważne naruszenie przepisów prawa przez uczelnię, może wystąpić do organuuczelni wybierającego rektora o odwołanie rektora lub prorektora, powiadamiając o tym senatuczelni. Osoba, której wniosek ten dotyczy, zostaje zawieszona w swych czynnościach.

2. Wniosek ministra w sprawie odwołania rektora lub prorektorazostaje rozpatrzony w ciągu 14 dni od dostarczenia go uczelni. Termin ten może być przedłużonyza zgodą ministra.

Art. 44

Decyzje w sprawie utworzenia, połączenia lub przekształceniauczelni, zatwierdzenia jej statutu, zawieszenia działalności oraz nakazu likwidacjiuczelni są decyzjami administracyjnymi.

Dział II Ustrój uczelni

Rozdział 1 Przepisy ogólne

Art. 45

1. Przepisy zawarte w rozdziałach 2 i 3 niniejszego Działustosuje się do uczelni publicznej.

2. Przepisy te stosuje się także do uczelni niepublicznej, wprzypadku gdy jej statut nie stanowi inaczej.

Art. 46

1. Społeczność akademicka, składająca się z nauczycieliakademickich, studentów i pracowników nie będących nauczycielami akademickimi,uczestniczy w zarządzaniu uczelnią przez wybieralne organy kolegialne i jednoosobowe.Wymienione grupy społeczności akademickiej są reprezentowane organachkolegialnych.

2. Decyzje organów uczelni dotyczące poszczególnych grup społecznościakademickiej są podejmowane po zasięgnięciu opinii tych grup lub ichprzedstawicieli wybranych na zasadach określonych w statucie.

3. Przepis ust.2 nie narusza uprawnień związków zawodowych,wynikających z innych ustaw.

Art. 47

1. Szczegółowy ustrój uczelni oraz inne sprawy dotycząceorganów i organizacji uczelni, jeśli nie są uregulowane w ustawie, określa statut.

2. Statut uczelni publicznej uchwala senat większością conajmniej 2/3 głosów przy obecności co najmniej 2/3 swojego statutowego składu, po zasięgnięciuopinii związków zawodowych działających w uczelni i samorządu studentów.

3. Statut uczelni niepublicznej nadaje jej założyciel albouchwala organ uczelni wskazany w statucie.

Art. 48

1. Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego może określićw drodze rozporządzenia zasady, jakim powinien odpowiadać statutuczelni nie będącej uczelnią uniwersytecką.

2. Statut wchodzi w życie po upływie dwóch miesięcy od datyjego doręczenia ministrowi właściwemu do spraw szkolnictwa wyższego, jeżeli minister wtym terminie nie wskaże jego niezgodności z ustawami lub aktem utworzenia uczelni.

3. W uczelni uniwersyteckiej statut wchodzi w życie z dniemokreślonym w uchwale senatu.

4. Jeżeli uczelnia straci uprawnienia uczelni uniwersyteckiej,senat uczelni dostosowuje w terminie sześciu miesięcy jej statut do zasad, o których mowaw ust. 1, i przedstawi go ministrowi właściwemu do spraw szkolnictwa, który wykonujeprzepis ust.2.

5. W sprawie statutu wyższej szkoły teologicznej, nie będącejuczelnią uniwersytecką, minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego działa wporozumieniu z władzami właściwych kościołów lub związków wyznaniowych. Przepisust.2 stosuje się odpowiednio.

6. Przepisy ust. 2, 3 oraz 5 stosuje się odpowiednio do zmianstatutu uczelni.

Rozdział 2 Organy uczelni

Art. 49

1. Organami kolegialnymi uczelni są senat i rady wydziałów. Wuczelni o strukturze innej niż wydziałowa statut określa właściwe organy kolegialne zwyjątkiem senatu.

2. Organem kolegialnym uczelni zawodowej jest także konwent,działający zgodnie z art.53 do 55.

3. Statut uczelni akademickiej może ustanowić także innyorgan, złożony z przedstawicieli

uczelni i przedstawicieli wyłonionych przez środowiska samorządowe,społeczne i zawodowe, którego zadaniem jest wspieranie działalnościuczelni, czuwanie nad jej zaopatrzeniem w środki, gospodarką i rozwojem oraz wspomaganiejej współpracy z otoczeniem. Jego kompetencje, szczegółowy skład oraz sposóbpowoływania określa statut, nie naruszając kompetencji organów wymienionych w ust.1, 2, 4 oraz 5.

4. Organami jednoosobowymi uczelni są rektor i dziekani. Wuczelni o strukturze innej niż wydziałowa statut określa właściwe organy jednoosobowe opróczrektora.

5. Organy wyborcze uczelni, ich skład i sposób powoływaniaokreśla statut.

Art. 50

1. W skład senatu wchodzą:

1) rektor jako przewodniczący,

2) prorektor lub prorektorzy,

3) dziekani,

4) wybrani przedstawiciele, w liczbie określonej przez statutuczelni:

a) nauczycieli akademickich zatrudnionych na stanowiskuprofesora zwyczajnego, profesora nadzwyczajnego lub profesora pomocniczego,

b) pozostałych nauczycieli akademickich,

c) samorządu studenckiego,

d) pracowników uczelni nie będących nauczycielamiakademickimi,

5) ponadto, jeżeli statut uczelni tak stanowi, dyrektorbiblioteki uczelnianej, kanclerz, dyrektor administracyjny, kwestor, kierownik szpitalaklinicznego lub przedstawiciel kierowników szpitali klinicznych oraz inne osoby zajmującekierownicze stanowiska w uczelni.

2. Przedstawiciele, o których mowa w ust.1 pkt 4, są wybieraniw trybie określonym w statucie uczelni, z tym że wymienieni w lit.b) i c) sąwybierani w liczbie nie mniejszej niż 10% składu senatu, a w lit.d) - w liczbie nie większej niż10% składu senatu.

3. Nauczyciele akademiccy zatrudnieni na stanowisku profesorazwyczajnego, profesora nadzwyczajnego lub profesora pomocniczego stanowią ponad połowę,lecz nie więcej niż 3/5 składu senatu.

4. Dyrektor biblioteki uczelnianej, kanclerz, dyrektoradministracyjny, kwestor, kierownik szpitala klinicznego, jeśli nie są członkami senatu,uczestniczą w jego posiedzeniach z głosem doradczym.

5. W posiedzeniach senatu uczestniczą z głosem doradczymprzedstawiciele związków zawodowych działających w uczelni, po jednym z każdego związku.

6. Skład senatu uczelni jednowydziałowej lub bezwydziałowejustala jej statut, kierując się odpowiednio przepisami ust.1-4.

Art. 51

1. Do kompetencji senatu uczelni akademickiej należy:

1) uchwalenie statutu uczelni,

2) ustalanie ogólnych kierunków działalności uczelni,

3) uchwalanie planu rzeczowo-finansowego uczelni oraz ocena jegowykonania,

4) ocena i przyjmowanie rocznych sprawozdań rektora z działalnościuczelni,

5) tworzenie i znoszenie, na wniosek rady wydziału, kierunkówstudiów,

6) zatwierdzanie planów studiów i ramowych programównauczania,

7) ustalanie liczby miejsc dla nowo przyjmowanych studentóworaz zasad i trybu przyjmowania na studia,

8) ustalanie, na zasadach i w granicach określonych w ustawie,pensum dydaktycznego dla poszczególnych stanowisk i osób oraz zasad określania godzinobliczeniowych,

9) ustalanie szczegółowych zasad przyznawania środków nabadania naukowe,

10) nadzorowanie postępowania w sprawach zatrudniania izwalniania osób na stanowiskach profesorów zwyczajnych i profesorównadzwyczajnych,

11) nadawanie tytułu doktora honoris causa,

12) podejmowanie decyzji o utworzeniu związku uczelni lub oprzyłączeniu się uczelni do takiego związku,

13) opiniowanie projektów porozumień z zagranicznymiinstytucjami naukowymi,

14) podejmowanie decyzji w sprawie:

a) operacji, dotyczących mienia uczelni i finansów, o wartościokreślonej w statucie,

b) utworzenia spółki lub fundacji,

c) prowadzenia przez uczelnię gimnazjum lub szkołyponadgimnazjalnej,

d) zawarcia z jednostką gospodarczą umowy, której przedmiotma wartość określoną w statucie,

15) wyrażanie opinii w sprawach przedstawianych przez rektora,

16) podejmowanie stanowisk i wyrażanie opinii w sprawachuznanych za ważne dla młodzieży, edukacji, nauki, kultury i społecznościakademickiej.

2. Senat uczelni jednowydziałowej lub bezwydziałowej pełni równieżfunkcje rady wydziału.

3. Uchwały senatu są wiążące dla pozostałych organówuczelni oraz wszystkich członków społeczności akademickiej.

Art. 52

1. Do kompetencji senatu uczelni zawodowej należy:

1) wybór i odwołanie rektora i prorektorów,

2) powołanie i odwołanie kanclerza,

3) uchwalanie, po zasięgnięciu opinii konwentu, planurzeczowo-finansowego uczelni oraz ocena jego wykonania,

3a) ocena i przyjmowanie rocznych sprawozdań rektora z działalnościuczelni,

4) ocena działalności dydaktycznej i badawczej jednostekorganizacyjnych,

5) podejmowanie uchwał w innych sprawach określonych wstatucie,

6) podejmowanie spraw wymienionych w art.51 ust.1 pkt 6, 7, 10,15 i 16.

2. Przepisy art.51 ust.2 i 3 stosuje się odpowiednio.

Art. 53

1. W skład konwentu uczelni zawodowej wchodzą:

1) rektor,

2) kanclerz,

3) prorektor lub prorektorzy,

4) przedstawiciele organów państwowych,

5) przedstawiciele organów samorządu terytorialnego izawodowego,

6) przedstawiciele stowarzyszeń zawodowych,

7) przedstawiciele organizacji pracodawców,

8) przedstawiciele uczelni, z którymi uczelnia zawodowa współdziała.

2. Szczegółowy skład konwentu i sposób jego powoływaniaokreśla statut uczelni.

3. W posiedzeniach konwentu biorą udział z głosem doradczymprzedstawiciele nauczycieli akademickich, samorządu studenckiego i związków zawodowychdziałających w uczelni, po jednym z każdego związku.

4. Pracami konwentu kieruje przewodniczący. Przewodniczącegowybiera konwent spośród swoich członków, nie będących pracownikami danej uczelni, wobecności co najmniej 2/3 statutowego składu.

Art. 54

1. Do kompetencji konwentu uczelni zawodowej należy:

1) opiniowanie przedstawionych przez senat planów działalnościfinansowej uczelni,

2) opiniowanie przedstawionych przez senat kandydatów narektora i kanclerza,

3) wyrażanie opinii w sprawie odwołania rektora, prorektora ikanclerza,

4) wyrażanie opinii w sprawach przedłożonych przez senat irektora.

2. Konwent zawiesza uchwałę senatu lub decyzję rektorasprzeczną z ustawami. W razie sporu pomiędzy organami uczelni sprawę rozstrzyga minister właściwydo spraw szkolnictwa wyższego.

3. Konwent zawiesza i kieruje do ponownego rozpatrzenia uchwałęsenatu, którą uzna za niezgodną z interesem uczelni lub jej pracowników. Senat możepodtrzymać skierowaną do ponownego rozpatrzenia uchwałę większością 2/3 ważnieoddanych głosów. Przyjęta w tym trybie uchwała jest ważna.

Art. 55

1. Do wspólnych kompetencji konwentu i senatu uczelni zawodowejnależy:

1) uchwalanie statutu uczelni,

2) ustalanie ogólnych kierunków działalności uczelni,

3) ocena działalności rektora i zatwierdzanie rocznychsprawozdań z działalności uczelni,

4) ocena działalności kanclerza, podejmowana z własnejinicjatywy lub na wniosek rektora, albo ministra edukacji narodowej,

5) podejmowanie decyzji o utworzeniu związku uczelni lub o przyłączeniusię do takiego związku,

6) zatwierdzanie projektów porozumień z zagranicznymiinstytucjami naukowymi,

7) podejmowanie decyzji w sprawie:

a) operacji dotyczących finansów i mienia uczelni o wartościokreślonej w statucie,

b) utworzenia spółki lub fundacji,

c) zawarcia z jednostką gospodarczą umowy, której przedmiotma wartość określoną w statucie.

2. Wspólnemu posiedzeniu konwentu i senatu przewodniczyprzewodniczący konwentu.

Art. 56

1. Rektor kieruje działalnością uczelni i reprezentuje ją nazewnątrz. Rektor jest przełożonym pracowników oraz studentów uczelni.

2. Rektor podejmuje decyzje dotyczące funkcjonowania uczelni,nie zastrzeżone dla innych jej organów.

3. Rektor w szczególności:

1) podejmuje decyzje dotyczące mienia i finansów uczelni,przekraczające zakres zwykłego zarządu, z uwzględnieniem art.51 ust.1 pkt 14.

2) sprawuje nadzór nad administracją i gospodarką uczelni wzakresie zwykłego zarządu,

3) wydaje regulamin organizacyjny uczelni,

4) odpowiada za przestrzeganie prawa oraz bezpieczeństwo i porządekna terenie uczelni.

4. Rektor zawiesza uchwałę senatu niezgodną z ustawami lubstatutem. W razie sporu pomiędzy organami uczelni sprawę rozstrzyga minister właściwydo spraw szkolnictwa wyższego.

5. Rektor zawiesza i kieruje niezwłocznie do ponownegorozpatrzenia uchwałę senatu, którą uzna za niezgodną z interesem uczelni lub społecznościakademickiej. Senat może podtrzymać skierowaną do ponownego rozpatrzenia uchwałę większością2/3 ważnie oddanych głosów. Przyjęta w tym trybie uchwała jest ważna.

Art. 57

1. W skład rady wydziału wchodzą:

1) dziekan jako jej przewodniczący,

2) prodziekan lub prodziekani,

3) wybrani przedstawiciele nauczycieli akademickichzatrudnionych na stanowisku profesora zwyczajnego, profesora nadzwyczajnego lub profesorapomocniczego,

4) wybrani przedstawiciele:

a) pozostałych nauczycieli akademickich zatrudnionych nawydziale,

b) samorządu studenckiego wydziału,

c) pracowników uczelni zatrudnionych na wydziale, nie będącychnauczycielami akademickimi.

2. Do wyboru przedstawicieli, o których mowa w ust.1 pkt 3 i 4,stosuje się odpowiednio przepis art.50 ust.2 i 3.

3. W posiedzeniu rady wydziału uczestniczą z głosem doradczymprzedstawiciele związków zawodowych, po jednym z każdego związku.

4. W posiedzeniu rady wydziału mogą uczestniczyć, z głosemdoradczym, emerytowani nauczyciele akademiccy zatrudnieni na wydziale przed przejściemna emeryturę na stanowisku profesora zwyczajnego.

5. W posiedzeniu rady wydziału uczestniczy z głosem doradczymkierownik biblioteki wydziałowej lub przedstawiciel jednostek sieci bibliotecznejfunkcjonującej w strukturze wydziału.

Art. 58

1. Do kompetencji rady wydziału należy:

1) ustalanie ogólnych kierunków działania rady wydziału,

2) uchwalanie, po zasięgnięciu opinii wydziałowego organuuchwałodawczego samorządu studenckiego, programów nauczania i planów studiów,

3) uchwalanie planu rzeczowo-finansowego wydziału i ocena jegowykonania,

4) ocena działalności dziekana oraz przyjmowanie rocznegosprawozdania dziekana z działalności wydziału,

5) wyrażanie zgody na zatrudnianie osób na stanowiskachprofesorów oraz nadzór nad przeprowadzaniem konkursów kandydatów na te stanowiska.

6) podejmowanie uchwał w innych sprawach określonych w ustawielub statucie uczelni.

2. Uchwały rady wydziału w sprawach należących do jejkompetencji są wiążące dla dziekana i wszystkich członków społeczności wydziału.

Art. 59

1. Dziekan kieruje wydziałem i reprezentuje go na zewnątrz.Dziekan jest przełożonym pracowników i studentów wydziału.

2. Dziekan podejmuje decyzje dotyczące funkcjonowania wydziału,nie zastrzeżone dla innych organów uczelni lub dyrektora administracyjnego.

3. Dziekan w szczególności:

1) sprawuje nadzór nad działalnością jednostekorganizacyjnych wydziału,

2) dba o przestrzeganie prawa oraz bezpieczeństwo i porządekna terenie wydziału,

3) podejmuje decyzje w innych sprawach określonych w ustawielub statucie uczelni.

Art. 60

1. Od uchwały rady wydziału służy odwołanie do senatu.

2. Senat uchyla uchwałę rady wydziału niezgodną z przepisamiustawowymi lub statutem uczelni.

3. Senat może uchylić uchwałę rady wydziału naruszającąinteres uczelni.

Art. 61

1. Tryb zwoływania posiedzeń i pracy organów kolegialnychuczelni określa statut uczelni.

2. Uchwały organów kolegialnych uczelni zapadają zwykłą większościągłosów przy obecności co najmniej połowy ogólnej liczby ich członków,chyba że ustawa lub statut uczelni określają wyższe wymagania.

Art. 62

1. Od decyzji dziekana służy odwołanie do rektora.

2. Rektor uchyla decyzję dziekana niezgodną z ustawami,statutem uczelni lub regulaminem studiów.

3. Rektor może uchylić decyzję dziekana naruszającą interesuczelni.

Art. 63

1. Tryb wyboru jednoosobowych organów uczelni, przedstawicielido organów kolegialnych oraz na inne wybieralne stanowiska określa statut uczelni przyzachowaniu następujących zasad:

1) czynne prawo wyborcze przysługuje pracownikom zatrudnionym wuczelni co najmniej w połowie pełnego wymiaru czasu pracy oraz studentomuczelni,

2) bierne prawo wyborcze przysługuje pracownikom zatrudnionym wuczelni w pełnym wymiarze czasu pracy oraz studentom uczelni,

3) bierne prawo wyborcze wygasa w ostatnim dniu roku, w którympracownik osiągnął wiek 70 lat,

4) organy uczelni są wybierane przy udziale przedstawicieliwszystkich grup społeczności akademickiej, o których mowa w art.1 ust.4,

5) każdemu z wyborców przysługuje prawo zgłaszania kandydatów,

6) głosowanie jest tajne,

7) wybór następuje, gdy kandydat uzyskał więcej niż połowęważnie oddanych głosów, chyba że statut uczelni wymaga większości kwalifikowanej,

8) czas i miejsce przeprowadzenia wyborów podaje się dowiadomości w takim terminie i w taki sposób, aby wyborca miał możliwość wzięcia udziałuw wyborach,

9) wybory przeprowadzają komisje wyborcze powołane w trybieokreślonym w statucie uczelni.

10) W uczelniach artystycznych i wydziałach artystycznychinnych uczelni bierne prawo wyborcze przysługuje także pracownikom zatrudnionym conajmniej w połowie pełnego wymiaru czasu pracy.

2. Wybór przedstawicieli do kolegium elektorów odbywa się zzachowaniem zasad ust.1, z tym, że elektorów spośród nauczycieli akademickich wybierająwszyscy nauczyciele akademiccy.

3. Wybory organizuje uczelniana komisja wyborcza powołana przezsenat, a na wydziałach - wydziałowe komisje wyborcze powołane przez rady wydziałów.

Art. 64

1. W uczelni akademickiej rektora i prorektorów wybierakolegium elektorów, albo senat, spośród kandydatów mających stopień doktora, także niezatrudnionych w uczelni. Organ wybierający rektora oraz tryb jego wyboru określa statutuczelni.

2. W uczelni artystycznej rektor może być wybrany spośród osóbnie spełniających wymagania określonego w ust.1.

3. Przewodniczący właściwej komisji wyborczej wydaje aktstwierdzający wybór i niezwłocznie o wyborze powiadamia właściwego ministra.

4. Kandydatów na funkcję prorektora przedstawia rektor.

5. Kandydatura prorektora do spraw studenckich opiniowana jestprzez przedstawicieli studentów we właściwym organie wyborczym.

Art. 65

1. Rektora lub prorektora może odwołać organ, który dokonałich wyboru.

2. Wniosek o odwołanie rektora lub prorektora może być zgłoszonyprzez co najmniej 1/3 statutowego składu senatu lub kolegium elektorów, a w uczelnizawodowej także przez konwent. Wniosek o odwołanie prorektora może być zgłoszonytakże przez rektora, a wniosek o odwołanie prorektora do spraw studenckich - równieżprzez przedstawicieli studentów wchodzących w skład senatu, występujących jednomyślnie.

3. W uczelni zawodowej senat może odwołać rektora iprorektora po rozpatrzeniu opinii konwentu.

4. Uchwała o odwołaniu rektora lub prorektora jest podejmowanawiększością co najmniej 3/4 głosów przy obecności co najmniej 2/3 statutowego składuorganu, który dokonał wyboru.

Art. 66

1. Dziekana i prodziekanów wybiera nowa rada wydziału albokolegium elektorów w trybie określonym przez statut uczelni.

2. Kandydatów na funkcję prodziekana przedstawia dziekan. Dowyboru prodziekana do spraw studenckich stosuje się odpowiednio przepis art.64 ust.5.

4. Dziekana lub prodziekana może odwołać organ, który dokonałich wyboru. Do odwołania dziekana lub prodziekana stosuje się odpowiednio przepisyart.65.

Art. 67

1. Kadencja kolegialnych i jednoosobowych organów uczelni trwatrzy lata, chyba że statut uczelni stanowi inaczej. Kadencja rozpoczyna się z dniem 1 wrześniaroku wyborów i kończy się z dniem 31 sierpnia.

2. Czas trwania mandatu studentów w organach kolegialnychuczelni określa jej statut.

3. Statut uczelni określa przypadki wygaśnięcia mandatu członkaorganu kolegialnego oraz jednoosobowego przed upływem kadencji oraz tryb dokonywaniawyborów uzupełniających.

4. Rektor, prorektor, dziekan lub prodziekan może być wybranyna tę samą funkcję nie więcej niż na dwie następujące po sobie kadencje.

5. Jeśli organ jednoosobowy albo organ kolegialny nie zostaniewybrany przed końcem poprzedniej kadencji, odpowiedni organ istniejący pełni nadalswoje funkcje do dnia zakończenia wyborów.

Rozdział 3 Organizacja uczelni

Art. 68

1. Podstawową jednostką organizacyjną uczelni jest wydziałlub inna jednostka o prawach wydziału, odpowiedzialna za organizowanie i prowadzenie studióww zakresie określonym przez senat uczelni.

2. Podstawowe jednostki organizacyjne uczelni uniwersyteckiejtworzy, przekształca i znosi senat uczelni, a pozostałych uczelni - minister właściwy dospraw szkolnictwa wyższego na wniosek senatu uczelni, po zasięgnięciu opinii PaństwowejKomisji Akredytacyjnej.

Pozostałe jednostki organizacyjne uczelni oraz tryb ichtworzenia, znoszenia i przekształcania określa statut uczelni.

3. Jeśli uczelnia tworzy ponadwydziałowe jednostkiorganizacyjne zawierające kilka jednostek podstawowych, to ich organy oraz kompetencje określastatut uczelni. Przepis ust.2 stosuje się odpowiednio.

4. Uczelnia może tworzyć jednostki międzyuczelniane ijednostki wspólne z innymi podmiotami, w szczególności instytucjami naukowymi, w tym równieżzagranicznymi.

Art. 69

1. W skład uczelni prowadzącej działalność dydaktyczną wdziedzinie nauk medycznych wchodzą szpitale kliniczne.

2. Zasady tworzenia i działania szpitala klinicznego określająprzepisy o zakładach opieki zdrowotnej.

Art. 70

1. W skład uczelni wchodzi biblioteka, która jest ogólnouczelnianąjednostką organizacyjną o zadaniach usługowych, naukowych i dydaktycznych oraz pełnifunkcję uczelnianego ośrodka informacji naukowej.

2. Biblioteka uczelniana jest podstawą uczelnianej siecibibliotecznej, nad którą sprawuje nadzór.

3. Zasady funkcjonowania biblioteki uczelnianej i uczelnianejsieci bibliotecznej reguluje statut uczelni.

4. Biblioteka uczelniana jest ogólnodostępną bibliotekąnaukową i ogniwem ogólnokrajowej sieci bibliotecznej.

Art. 71

1. W uczelni akademickiej działa rada biblioteczna, która jestorganem doradczym i opiniodawczym rektora.

2. Nie mniej niż 51% składu rady bibliotecznej stanowią osobyzatrudnione na stanowiskach bibliotekarskich.

3. Szczegółowy skład, kompetencje i tryb powoływania radybibliotecznej określa statut uczelni.

Art. 72

1. Biblioteką uczelnianą kieruje dyrektor powołany przezrektora spośród kandydatów przedstawionych przez radę biblioteczną.

2. Dyrektora biblioteki odwołuje rektor po zasięgnięciuopinii rady bibliotecznej.

Art. 73

1. Uczelnia posiada archiwum, które stanowi ogniwo państwowejsieci archiwalnej.

2. Do archiwum stosuje się odpowiednio przepisy art.70.

Art. 74

1. Administracją i gospodarką publicznej uczelni akademickiejkieruje, zgodnie ze statutem, kanclerz albo dyrektor administracyjny w zakresie zwykłego zarządu.

2. Administracją i gospodarką publicznej uczelni zawodowejkieruje kanclerz, z wyjątkiem spraw zastrzeżonych dla innych jej organów.

3. Księgi rachunkowe uczelni prowadzi kwestor.

4. Szczegółowy zakres kompetencji oraz zasady powoływania iodwoływania kanclerza albo dyrektora administracyjnego oraz kwestora określa statutuczelni.

Rozdział 4 Mienie i finanse uczelni

Art. 75

1. Mienie uczelni obejmuje własność i inne prawa majątkowe.

2. Grunty i budynki, stanowiące własność Skarbu Państwa bądźwłasność komunalną, które służą uczelni publicznej, stają się jej własnością wdniu utworzenia uczelni.

3. Przepisy ust.2 nie naruszają praw osób trzecich, z wyłączeniemSkarbu Państwa i samorządu terytorialnego.

4. Uczelnia jest zwolniona z podatków, z tym, że z podatku odnieruchomości, podatku rolnego i podatku leśnego na zasadach określonych w odrębnychustawach. Zwolnieniu nie podlega działalność gospodarcza, o której mowa w art.81pkt 3.

5. Uczelnia publiczna jest zwolniona z opłat z tytułu użytkowaniawieczystego gruntów, z wyjątkiem opłat określonych w przepisach o gospodarowaniunieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa.

6. W przypadku zniesienia uczelni publicznej jej majątek, pozaspokojeniu wierzytelności, staje się własnością Skarbu Państwa lub województwa.

Art. 76

Działalność uczelni publicznej jest finansowana ze środkówbudżetowych i przychodów własnych.

Art. 77

1. Budżet państwa przeznacza środki na finansowaniepodstawowej działalności uczelni publicznych.

2. Budżet jednostki samorządu terytorialnego przeznacza środkina dofinansowywanie publicznej uczelni zawodowej, utworzonej z inicjatywy właściwegoorganu samorządu terytorialnego.

3. Budżet jednostki samorządu terytorialnego może przeznaczyćtakże środki na dofinansowywanie innych uczelni publicznych.

Art. 78

1. Uczelnia publiczna ze środków budżetowych wymienionych wart.77 otrzymuje dotacje:

1) na działalność dydaktyczną, kształcenie kadr, działalnośćbiblioteczno-informacyjną oraz utrzymanie uczelni, w tym na odtwarzanie środków trwałych,

2) na pomoc materialną dla studentów,

3) na inwestycje budowlane i wyposażenie uczelni.

2. Uczelnia niepubliczna:

1) otrzymuje dotacje, o których mowa w ust.1 pkt 2,

2) może otrzymać dotacje, o których mowa w ust.1 pkt 1, podwarunkiem pozytywnego zaopiniowania jej wniosku przez Radę Główną, jeśli ustawabudżetowa przeznaczy środki na te dotacje.

3. Uczelnia może otrzymać inne dotacje celowe i środkifinansowe z budżetu państwa.

Art. 79

1. Dotacje, o których mowa w art.78, przyznaje minister właściwydo spraw szkolnictwa wyższego.

2. Zasady i kryteria podziału dotacji pomiędzy uczelnieminister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego ustala w porozumieniu z Radą Główną, aw przypadku dotacji na pomoc materialną dla studentów, także z Parlamentem StudentówRzeczypospolitej

Polskiej. Dotacja na pomoc materialną jest dzielona przy uwzględnieniupoziomu dochodów rodzin studentów.

3. Decyzje o wysokości przyznanych dotacji są publikowane wDzienniku Urzędowym Ministerstwa Edukacji Narodowej i Sportu.

Art. 80

1. Uczelnie publiczne mogą dofinansowywać działalnośćdydaktyczną, naukową, inwestycyjną oraz inne wydatki z przychodów własnych.

2. Uczelnia publiczna prowadzi działalność socjalno-bytowądla studentów i pracowników.

3. Działalność, o której mowa w ust.2, może byćdofinansowywana z przychodów własnych uczelni.

Art. 81

Uczelnia publiczna może uzyskiwać przychody własne w szczególnościz:

1) odpłatnych usług edukacyjnych i opłat rekrutacyjnych,

2) odpłatnej działalności badawczej, diagnostycznej,leczniczej, rehabilitacyjnej, artystycznej, biblioteczno-informacyjnej, sportowej i doświadczalnejoraz opłat licencyjnych i z tytułu kar umownych,

3) wydzielonej działalności gospodarczej innej niż działalność,o której mowa w pkt 1, jeżeli statut uczelni przewiduje prowadzenie takiej działalności,

4) udziałów w działalności przedsiębiorców,

5) darowizn, zapisów, spadków oraz ofiarności publicznej, takżepochodzenia zagranicznego,

6) zaciąganych pożyczek i kredytów.

Art.82

Nauka w publicznych szkołach wyższych jest bezpłatna dlastudentów, którzy zostali przyjęci na studia w wyniku procedury kwalifikacyjnej ustalonej przezsenat.

Art. 83

1. W uczelniach publicznych studenci zakwalifikowani na studiabezpłatne wnoszą opłaty za ustalone przez senat usługi edukacyjne, do których mogą należeć:

1) zajęcia nie objęte obowiązkowym planem studiów,

2) zajęcia na dodatkowym kierunku studiów,

3) zajęcia prowadzone w językach obcych, z wyjątkiem zajęćobowiązkowych,

4) zajęcia powtarzane z powodu niedostatecznych postępów wnauce,

5) egzaminy poprawkowe,

6) wybrane praktyki, ćwiczenia terenowe oraz wycieczkiedukacyjne organizowane przez uczelnię, przy równolegle oferowanych nieodpłatnych zajęciacho podobnym profilu.

2. Uczelnia publiczna może odpłatnie świadczyć słuchaczomusługi edukacyjne w postaci kursów zawodowych i edukacyjnych oraz studiów podyplomowych,jeśli zatrudnia osoby o odpowiednich kwalifikacjach w zakresie specjalności zgodnej ztematyką prowadzonych zajęć.

3. Uczelnia publiczna może pobierać opłaty za studia odstudentów nie będących obywatelami polskimi.

4. Wysokość opłat za usługi edukacyjne uczelni publicznejustala rektor za zgodą senatu.

Art. 84

1. Uczelnia publiczna prowadzi gospodarkę na podstawie rocznegoplanu rzeczowofinansowego uchwalonego przez senat.

2. Uczelnia publiczna może zaciągać zobowiązania finansowedo wysokości wynikającej z planu rzeczowo-finansowego.

3. Uczelnia publiczna samodzielnie dokonuje rozdziału dotacjina poszczególne zadania statutowe.

4. Uczelnia publiczna, z posiadanych środków, pokrywa kosztydziałalności, zobowiązania i inne wydatki.

5. Uczelnia publiczna ustala wysokość środków nawynagrodzenia zgodnie z przepisami i układami zbiorowymi.

6. Niewykorzystane w danym roku środki finansowe pozostają wdyspozycji uczelni.

Art. 85

1. Uczelnia publiczna tworzy:

1) fundusz zasadniczy,

2) zakładowy fundusz świadczeń socjalnych.

2. Uczelnia może tworzyć:

1) własny fundusz stypendialny dla pracowników i studentów,

2) uczelniany fundusz nagród,

3) fundusz wdrożeniowy.

3. Fundusz zasadniczy uczelni publicznej może być przeznaczonyw szczególności na:

1) podwyższenie płac pracowników uczelni,

2) finansowanie prac na potrzeby dydaktyki,

3) finansowanie szczególnie ważnych prac badawczych,

4) inwestycje na potrzeby podstawowej oraz gospodarczej działalnościuczelni,

5) inwestycje kapitałowe.

Art. 86

1. Uczelnia amortyzuje i umarza środki trwałe oraz wartościniematerialne i prawne według zasad określonych odrębnymi przepisami.

2. Uczelnia prowadzi księgi rachunkowe i sporządzasprawozdania finansowe według zasad określonych w przepisach o rachunkowości.

4. Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego może zarządzićweryfikację sprawozdania finansowego, o którym mowa w ust.2.

Art. 87

1. Uczelnia publiczna jest zwolniona z podatków i ceł.

2. Uczelnia publiczna jest zwolniona z podatku od towarów i usług,od działalności promocyjnej i reprezentacyjnej oraz od działalnościgospodarczej, z której zysk jest przeznaczony na finansowanie celów statutowych. Do dochodów zdziałalności dydaktycznej i badawczej oraz doraźnego zakwaterowania w domachstudenckich i hotelach asystenckich stosuje się zerową stawkę podatku odtowarów i usług.

3. Dokonywane przez uczelnie zakupy dostaw, usług i robótbudowlanych o wartości nie przekraczającej równowartości trzydziestu tysięcy Euro, niepodlegają przepisom o zamówieniach publicznych.

Art. 88

Szczegółowe zasady gospodarki finansowej uczelni publicznychokreśla Rada Ministrów w drodze rozporządzenia.

Rozdział 5

Porządek i bezpieczeństwo na terenie uczelni

Art. 89

1. Rektor zapewnia bezpieczne i higieniczne warunki pracownikom,osobom pobierającym naukę albo odbywającym zajęcia w uczelni oraz osobom wykonującymprace na rzecz uczelni.

2. Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego wporozumieniu z ministrem właściwym do spraw pracy określi, w drodze rozporządzenia,przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy obowiązujące w uczelniach.

Art. 90

1. Rektor dba o utrzymanie porządku i bezpieczeństwa naterenie uczelni.

2. Organy porządku i bezpieczeństwa publicznego mogą wkroczyćna teren uczelni tylko na wezwanie rektora. Organy te mogą jednak wkroczyć z własnejinicjatywy na teren uczelni w sytuacji bezpośredniego zagrożenia życia ludzkiego lubkatastrofy żywiołowej, zawiadamiając o tym niezwłocznie rektora.

3. Organy porządku i bezpieczeństwa publicznego są zobowiązaneopuścić teren uczelni niezwłocznie po ustaniu przyczyn, które uzasadniały ichwkroczenie na teren uczelni, lub na żądanie rektora.

Art. 91

1. Rektor może, w razie powstania okoliczności uniemożliwiającychnormalny tok pracy w uczelni, czasowo zawiesić zajęcia w uczelni lub w jej określonychjednostkach organizacyjnych albo też zarządzić czasowe zamkniecie uczelnilub jej jednostki organizacyjnej.

2. Decyzję podjętą na podstawie przepisu ust.1 rektor niezwłocznieprzedstawia senatowi do zatwierdzenia. W przypadku odmowy zatwierdzenia tej decyzjiprzez senat, rektor uchyla decyzję, albo przedstawia sprawę do rozstrzygnięciaministrowi właściwemu do spraw szkolnictwa wyższego.

Art. 92

1. Pracownicy uczelni i studenci mają prawo do organizowaniazgromadzeń na terenie uczelni za zgodą rektora.

2. O zamiarze zorganizowania zgromadzenia organizatorzypowiadamiają rektora co najmniej na dwadzieścia cztery godziny przed rozpoczęciem zgromadzenia.W sytuacjach uzasadnionych nagłością sprawy rektor może przyjąćpowiadomienie złożone w krótszym terminie.

3. Na zgromadzenie rektor może delegować swegoprzedstawiciela.

4. Statut uczelni określa przepisy porządkowe dotyczącezgromadzeń.

5. Organizatorzy zgromadzeń odpowiadają przed organami uczelniza ich przebieg.

6. Rektor uczelni albo jego przedstawiciel, po uprzedzeniuorganizatorów, rozwiązuje zgromadzenie, jeżeli przebiega ono z naruszeniem przepisówprawa i podaje zgromadzonym osobom uzasadnienie tej decyzji.

Dział III Studia i studenci

Rozdział 1 Organizacja studiów

Art. 93

1. Uczelnie prowadzą studia wielostopniowe, które obejmują:

1) studia podstawowe, kończące się nadaniem stopnialicencjata, inżyniera lub równorzędnego,

2) studia magisterskie dla absolwentów studiów podstawowych,kończące się nadaniem stopnia magistra, magistra inżyniera, lekarza lub równorzędnego,

3) studia doktoranckie dla absolwentów studiów magisterskich,kończące się przewodem doktorskim i nadaniem stopnia doktora.

2. Uczelnie mogą prowadzić także jednolite studiamagisterskie.

3. Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego określa wtrybie art.39 warunki prowadzenia studiów, o których mowa w ust.1 i 2.

Art. 94

1. Uczelnie prowadzą studia według planów studiów i programównauczania ustalanych dla kierunków studiów i specjalności, zgodnie ze standardamiedukacyjnymi określonymi przez Państwową Komisję Akredytacyjną. Można realizowaćplany studiów łączące elementy różnych kierunków studiów.

2. Plan studiów można realizować częściowo w innej uczelnilub instytucji naukowej w kraju lub za granicą.

Art. 95

1. Organizację studiów i związane z nim prawa i obowiązkistudenta określa regulamin studiów.

2. Regulamin studiów uchwala senat uczelni co najmniej na pięćmiesięcy przed początkiem roku akademickiego.

3. W uczelniach uniwersyteckich regulamin wchodzi w życie, jeżeliuczelniany organ uchwałodawczy samorządu studenckiego wyrazi zgodę na jego treść.Jeżeli w ciągu trzech miesięcy od uchwalenia przez senat regulaminu studiów senat iuczelniany organ samorządu studenckiego nie dojdą do porozumienia w sprawie treściregulaminu studiów, regulamin wchodzi w życie z mocy uchwały senatu podjętej większościąco najmniej 2/3 głosów jego statutowego składu.

4. W pozostałych uczelniach regulamin studiów, przyjętyzgodnie z ust.3, wchodzi w życie po zatwierdzeniu przez ministra właściwego do sprawszkolnictwa wyższego. Minister odmawia zatwierdzenia regulaminu z powodu jego niezgodności zprzepisami ustawowymi lub statutem.

5. Do zmian regulaminu studiów stosuje się odpowiednioprzepisy ust. 1-4.

Art. 96

1. Plan studiów może obejmować obowiązkową praktykęzawodową.

2. Praktyki zawodowe studentów odbywają się na podstawiedwustronnej umowy między uczelnią a zakładem pracy.

Rozdział 2

Przyjęcie na studia. Prawa i obowiązki studentów

Art. 97

1. Do studiowania w uczelni może być dopuszczona osoba mającaświadectwo dojrzałości.

2. Na studia magisterskie przyjmuje się absolwentów studiówpodstawowych z zastrzeżeniem art. 93 ust.2.

3. Na studia doktoranckie przyjmuje się absolwentów studiówmagisterskich.

4. Szczegółowe warunki przyjęcia na studia, o którym mowa wust.1 do 3, określa senat.

5. Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego może określićzasady i warunki uczestniczenia wybitnie uzdolnionych uczniów szkółponadgimnazjalnych w zajęciach objętych planem studiów oraz zasady zaliczania tych zajęć poprzyjęciu na studia.

6. W uczelni niepublicznej zasady przyjmowania na studia iwysokość opłat za usługi edukacyjne ustala senat.

Art. 98

1. Senat uczelni publicznej określa liczbę miejsc dla nowoprzyjmowanych studentów biorąc za podstawę wysokość dotacji na działalność dydaktycznąuczelni.

2. Senat uczelni określa, na wniosek rady wydziału, zasady itryb przyjmowania oraz zakres egzaminu wstępnego na studia, a także zasady przyjmowania nastudia laureatów oraz finalistów olimpiad i konkursów dla uczniów szkółponadgimnazjalnych, na okres co najmniej trzech lat. Uchwała senatu jest podawana do publicznejwiadomości w sposób określony w statucie uczelni, co najmniej na 9 miesięcy przedpoczątkiem następnego roku akademickiego.

3. Jeżeli warunki rekrutacji przewidują egzaminy wstępne zprzedmiotów zdawanych przez kandydata na egzaminie maturalnym, podstawę przyjęcia nastudia, w ramach miejsc dostępnych w danej uczelni, stanowią wyniki egzaminumaturalnego. W tym przypadku senat ustala, jakie wyniki egzaminu maturalnego stanowiąpodstawę przyjęcia na studia.

4. W przypadku uczelni nie będącej uczelnią uniwersytecką,minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego może zgłosić umotywowane zastrzeżeniedo decyzji senatu, o których mowa w ust.1 i 2, w terminie jednego miesiąca odotrzymania uchwały. W przypadku zgłoszenia zastrzeżeń uchwała jest podawana dopublicznej wiadomości po uwzględnieniu zastrzeżeń ministra.

5. O przyjęciu na studia decydują komisje rekrutacyjne powoływanezgodnie ze statutem.

6. Wyniki postępowania rekrutacyjnego są jawne.

7. Od decyzji komisji rekrutacyjnej służy odwołanie, wterminie czternastu dni od daty jej otrzymania, do rektora, którego decyzja jest ostateczna.

8. Warunki i tryb przyjęć w uczelni niepublicznej określaorgan wskazany w statucie.

9. Osoby ubiegające się o przyjęcie na studia wnoszą opłatęustalaną przez rektora uczelni.

Maksymalną wysokość opłaty określa minister właściwy dospraw szkolnictwa wyższego.

Art. 99

1. Przyjęcie w poczet studentów następuje z chwiląimmatrykulacji i złożenia ślubowania, którego treść określa statut uczelni.

2. Student obowiązany jest postępować zgodnie z treścią ślubowaniai regulaminem studiów.

Art. 100

Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego, po zasięgnięciuopinii Parlamentu Studentów Rzeczypospolitej Polskiej, może określać, w drodzerozporządzenia, zasady, jakim powinny odpowiadać postanowienia regulaminu studiów w uczelninie będącej uczelnią uniwersytecką.

Art. 101

1. Student może uzyskać urlop od zajęć w uczelni w trybie ina zasadach określonych w regulaminie studiów.

2. W okresie korzystania z urlopu student zachowuje prawastudenckie, chyba że przepisy o pomocy materialnej stanowią inaczej.

Art. 102

1. Student może się przenieść z innej szkoły wyższej, wtym także z zagranicznej szkoły wyższej, za zgodą dziekana wydziału uczelni przyjmującej, jeżeliwypełnił wszystkie obowiązki wynikające z przepisów obowiązujących w szkole wyższej,którą opuszcza.

2. Student może studiować poza swoim kierunkiem podstawowym nadowolnej liczbie kierunków lub dowolne przedmioty także w różnych uczelniach,jeżeli wypełnia wszystkie obowiązki związane z tokiem studiów na kierunku podstawowym.Zasady i tryb podejmowania przez studenta tego rodzaju studiów określaregulamin studiów.

3. Student może studiować według indywidualnego planu iprogramu studiów na zasadach ustalonych przez radę wydziału lub inny organ wskazany wstatucie uczelni.

Art. 103

Dziekan może skreślić studenta z listy studentów wprzypadkach określonych w regulaminie studiów. W terminie czternastu dni od otrzymania decyzjidziekana student może odwołać się do rektora, którego decyzja jest ostateczna.

Art. 104

1. Uczelnia może zatrudniać studentów i doktorantówpowierzając im zajęcia dydaktyczne i inne prace na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej.

2. Student ostatniego roku studiów magisterskich może odbyćstaż asystencki i otrzymywać stypendium stażowe na zasadach określonych w statucie uczelni.

Art. 105

1. Student może otrzymać pomoc materialną w postaci:

1) stypendium socjalnego,

2) stypendium specjalnego dla niepełnosprawnych,

3) zapomogi.

2. Za szczególnie dobre wyniki w studiach student może otrzymaćwyróżnienia w postaci:

1) stypendium za wyniki w nauce,

2) stypendium ministra za wybitne osiągnięcia,

3) nagrody ministra.

3. Stypendia, z wyjątkiem wymienionego w ust.2 pkt 2, sąprzyznawane na podstawie regulaminu ustalonego przez rektora w uzgodnieniu z uczelnianymorganem samorządu studentów.

3. Stypendia i nagrody ministra są przyznawane przez ministra właściwegodo spraw szkolnictwa wyższego na podstawie ustalonego przez niegoregulaminu.

Art. 106

1. Student studiów doktoranckich może otrzymać stypendiumdoktoranckie.

2. Stypendium doktoranckie nie może być niższe niż minimalnewynagrodzenie na stanowisku asystenta.

3. Studentowi studiów doktoranckich, pobierającemu stypendium,można powierzyć prowadzenie zajęć dydaktycznych na zasadach art.104.

Art. 107

1. Okres odbywania studiów doktoranckich, nie dłuższy niżcztery lata, zalicza się, niezależnie od daty zakończenia tych studiów, do okresupracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze, jeżeli po zakończeniu studiówprzeprowadzono obronę pracy doktorskiej i jeśli przepisy szczególne nie stanowią inaczej.

2. Student studiów doktoranckich może korzystać z zakładowegofunduszu świadczeń socjalnych na zasadach określonych przez uczelnię.

Art. 108

Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego określi wdrodze rozporządzenia zasady podziału pomiędzy uczelnie środków z budżetu państwa nastypendia za wyniki w nauce.

Art. 109

Student, na podstawie odrębnych przepisów, może otrzymać pożyczkęlub kredyt na pokrycie kosztów kształcenia i utrzymania w okresie studiów.

Art. 110

Studentom przysługuje prawo do korzystania z 50% ulgi w opłatachza przejazdy środkami komunikacji miejskiej i przejazdy koleją.

Art. 111

1. Osoby nie będące obywatelami polskimi, zwane dalej„cudzoziemcami", mogą podejmować i odbywać studia oraz uczestniczyć w badaniachnaukowych i szkoleniach na zasadach określonych w ustawie, z zastrzeżeniem ust. 2.

2. Na zasadach obowiązujących obywateli polskich mogąpodejmować i odbywać studia oraz uczestniczyć w badaniach naukowych i szkoleniach:

1) cudzoziemcy posiadający kartę stałego pobytu,

2) pracownicy migrujący, będący obywatelami państwa członkowskiegoUnii Europejskiej, jeżeli są lub byli zatrudnieni w Polsce, a takżeczłonkowie ich rodzin, o ile mieszkają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,

3) obywatele państw członkowskich Unii Europejskiej i członkowieich rodzin, posiadający środki finansowe niezbędne na pokrycie kosztówutrzymania podczas studiów, przy czym osobom tym nie przysługuje prawo dostypendium socjalnego.

3. Cudzoziemcy nie wymienieni w ust. 2 mogą podejmować iodbywać studia oraz uczestniczyć w badaniach naukowych i szkoleniach na podstawie:

1) umów międzynarodowych, na zasadach określonych w tychumowach,

2) umów zawieranych z partnerami zagranicznymi przez jednostkiprowadzące kształcenie, na zasadach określonych w tych umowach,

3) decyzji ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego,

4) decyzji kierownika jednostki prowadzącej kształcenie.

4. Cudzoziemcy, o których mowa w ust. 3, mogą podejmować iodbywać studia oraz uczestniczyć w badaniach naukowych i szkoleniach:

1) jako stypendyści strony polskiej,

2) na zasadach odpłatności,

3) bez odpłatności i świadczeń stypendialnych,

4) jako stypendyści strony wysyłającej, bez ponoszenia opłatza naukę,

5) jako stypendyści jednostki prowadzącej kształcenie alboinnych osób prawnych lub fizycznych.

5. Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego podajecorocznie do wiadomości w Dzienniku Urzędowym Ministerstwa Edukacji Narodowej i Sportulimit stypendiów dla

osób, o których mowa w ust. 3 pkt l i 3.

W art.111 pkt 2 i 3 w ust.2 wchodzą w życie z dniem uzyskaniaprzez RP członkostwa w UE.

Art.112

1. Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego określa,w drodze rozporządzenia:

1) formy studiów i szkoleń, na które mogą być przyjmowanicudzoziemcy,

2) wymagania, jakie powinni spełniać cudzoziemcy ubiegającysię o przyjęcie na studia i szkolenia lub uczestniczenie w badaniach naukowych, uwzględniającw szczególności poziom wykształcenia odpowiedni do podjęcia danej formy studiówlub szkolenia, stopień znajomości języka polskiego, stan zdrowia ipredyspozycje do studiów na określonych kierunkach oraz rodzaje dokumentów, które sąobowiązani przedstawić,

3) sposób ustalania wysokości stypendiów przyznawanych wramach limitu, o którym >mowa w art.111 ust. 5, przyjmując za podstawę minimalną stawkęwynagrodzenia zasadniczego asystenta zatrudnionego w uczelni, tryb ichprzyznawania i wypłacania oraz zawieszania i cofania,

4) sposób ustalania odpłatności za studia, szkolenia iuczestniczenie w badaniach naukowych, uwzględniając planowane koszty kształcenia, możliwośćobniżania i zwalniania z opłat oraz organy uprawnione do podejmowaniadecyzji w tych sprawach, sposób wnoszenia opłat oraz przypadki, w których opłatypodlegają zwrotowi.

2. Warunki przyznawania stypendiów, o których mowa w art.111ust. 4 pkt 5, oraz ich wysokość ustala przyznający stypendium.

Rozdział 3 Dyplom uczelni

Art. 113

1. Absolwent uczelni otrzymuje dyplom ukończenia studiówpodstawowych lub magisterskich w danym kierunku, specjalności lub zawodzie.

2. Absolwent studiów doktoranckich otrzymuje dyplom doktoraokreślonej dziedziny nauki w zakresie danej dyscypliny.

Art. 114

Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego określa wdrodze rozporządzenia nazwy stopni kwalifikacji zawodowych równoważnych stopniomlicencjata i magistra, jeśli nie są wymienione w ustawie, oraz wzory dyplomów wydawanych przezuczelnie.

Art. 115

Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego określa wdrodze rozporządzenia sposób prowadzenia i dokumentowania przez uczelnie przebiegu i wynikówstudiów.

Art. 116

1. Zasady uznawania dyplomów i stopni zawodowych uzyskanych zagranicą za równorzędne z dyplomami i stopniami zawodowymi nadawanymi w kraju określająumowy międzynarodowe.

2. W przypadku braku umów międzynarodowych dyplomy ukończeniastudiów wyższych >uzyskane za granicą mogą być uznane, w drodze nostryfikacji,za równorzędne z dyplomami uzyskiwanymi w kraju, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt l i3.

3. Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego określi,w drodze rozporządzenia:

1) tryb nostryfikacji, w tym możliwość zwalniania z całościlub części postępowania,

2) organy przeprowadzające postępowanie nostryfikacyjne,

3) warunki, w których dla celów dalszego kształcenia dyplomymogą być uznawane bez przeprowadzania postępowania nostryfikacyjnego.

W art.116 ust.2 i 3 wchodzą w życie z dniem uzyskania przez RPczłonkostwa w UE.

Art. 117

1. Organ uprawniony do nadawania stopni kwalifikacji zawodowejwznawia postępowanie w sprawie nadania stopnia, jeśli zostaną ujawnione dodatkoweokoliczności mające wpływ na decyzję o nadaniu tego stopnia.

2. Dyplom potwierdzający nadanie stopnia kwalifikacjizawodowej, uzyskany z naruszeniem prawa lub na podstawie fałszywych dowodów, jest nieważny.

3. Nieważność dyplomu stwierdza rektor.

4. Do postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności dyplomustosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego.

Rozdział 4 Samorząd i organizacje studenckie

Art. 118

1. Studenci uczelni tworzą samorząd studencki. Samorządstudencki działa na podstawie regulaminu uchwalonego przez uczelniany organ uchwałodawczytego samorządu. Regulamin wchodzi w życie po stwierdzeniu przez senat jegozgodności z ustawą i statutem uczelni.

2. Organy samorządu studenckiego są jedynym reprezentantem ogółustudentów.

3. Organy samorządu studenckiego decydują w sprawach rozdziałuśrodków przeznaczonych przez organy uczelni na cele studenckie i przedstawiająrektorowi roczne rozliczenie tych środków.

4. Rektor uchyla uchwałę organu samorządu studenckiegoniezgodną z przepisami ustawowymi, statutem uczelni, regulaminem studiów lubregulaminem samorządu.

5. Organy uczelni zapewniają niezbędne środki materialne nafunkcjonowanie organów samorządu studenckiego.

6. Samorząd studencki prowadzi na terenie uczelni działalnośćw zakresie spraw socjalnobytowych i kulturalnych studentów.

Art. 119

1. Przedstawiciele samorządów studenckich uczelni tworząParlament Studentów Rzeczypospolitej Polskiej, reprezentujący ogół studentówuczelni w kraju.

2. Parlament Studentów Rzeczypospolitej Polskiej ma osobowośćprawną.

3. Parlament Studentów Rzeczypospolitej Polskiej działa napodstawie uchwalonego przez siebie statutu. Statut wchodzi w życie po stwierdzeniu przezministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego jego zgodności z ustawami. Termin wyrażaniaopinii ministra wynosi dwa miesiące od dnia przedłożenia.

4. Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego zapewniaroczny przydział środków finansowych niezbędnych do działania Parlamentu StudentówRzeczypospolitej Polskiej.

5. Parlamentowi Studentów Rzeczypospolitej Polskiej przysługujeprawo opiniowania projektów aktów normatywnych dotyczących studentów, a wszczególności projektów aktów wydawanych na podstawie niniejszej ustawy w zakresiedotyczącym studentów.

Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego przedstawiaprojekty aktów normatywnych Parlamentowi Studentów Rzeczypospolitej Polskiej.

Art. 120

1. Studenci, poza uprawnieniami wynikającymi z ustawy Prawo ostowarzyszeniach, mają prawo do zrzeszania się w uczelnianych organizacjachstudenckich, w szczególności w kołach naukowych, artystycznych i sportowych, na zasadachprzewidzianych w niniejszej ustawie.

2. Uczelniana organizacja studencka oraz działające w uczelnistowarzyszenie zrzeszające studentów lub studentów i nauczycieli akademickich, ma prawowystępowania z wnioskami do organów uczelni oraz organów samorządustudenckiego w sprawach dotyczących studiów i funkcjonowania uczelni.

3. Organy uczelni mogą przeznaczyć środki materialne dlaorganizacji studenckich, o których mowa w ust.1.

Art. 121

1. Uczelniana organizacja studencka podlega rejestracji. Rejestruczelnianych organizacji studenckich jest jawny.

2. Organem rejestrującym i prowadzącym rejestr uczelnianychorganizacji studenckich jest rektor, od którego decyzji w tym zakresie przysługuje odwołaniedo właściwego ministra.

3. Warunkiem rejestracji uczelnianej organizacji studenckiejjest zgodność jej statutu z ustawami i statutem uczelni.

4. Rektor uchyla uchwałę organu uczelnianej organizacjistudenckiej niezgodną z ustawami, statutem uczelni lub statutem organizacji.

5. Senat, na wniosek rektora, rozwiązuje uczelnianą organizacjęstudencką, jeżeli jej działalność wykazuje rażące lub uporczywe naruszanie ustaw,statutu uczelni lub statutu organizacji.

Art. 122

1. Samorząd studencki, stowarzyszenie zrzeszające studentówlub organizacja studencka, której terenem działania jest dana uczelnia, może dlapoparcia swych żądań, gdy są one przedmiotem sporu zbiorowego i dotyczą istotnych spraw iinteresów studentów, podjąć akcję protestacyjną.

2. Decyzję o rozpoczęciu i formie akcji protestacyjnejpodejmuje bezwzględną większością głosów, w zależności od zasięgu akcji, uczelniany lubwydziałowy organ uchwałodawczy samorządu studenckiego, stowarzyszenia lub organizacjistudenckiej. O decyzji tej właściwy organ powiadamia rektora lub dziekana zdwudziestoczterogodzinnym wyprzedzeniem.

3. Strajk studencki (powstrzymywanie się od uczęszczania nazajęcia z możliwością pozostania na uczelni) może być podjęty wyłącznie przezsamorząd studencki lub stowarzyszenie o zasięgu ogólnokrajowym, zrzeszające wyłączniestudentów, jeżeli wcześniejsze negocjacje z rektorem uczelni lub inne niż strajkformy akcji protestacyjnej nie doprowadziły do rozwiązania konfliktu.

4. Nikt nie może być przymuszony ani do udziału, ani doodmowy udziału w akcji protestacyjnej. Udział w akcji protestacyjnej podjętej iprowadzonej zgodnie z przepisami ustawy nie stanowi naruszenia obowiązków studenta.

6. Organizator akcji protestacyjnej obowiązany jest zapewnićtaki jej przebieg, aby działania podejmowane w jej ramach nie zagrażały życiu i zdrowiuludzkiemu, nie powodowały zniszczenia lub uszkodzenia mienia ani nie naruszały uprawnieńpracowników uczelni oraz studentów nie biorących udziału w akcji.

Art. 123

Decyzje organów uczelni w indywidualnych sprawach studenckich,a także w sprawach nadzoru nad działalnością uczelnianych organizacjistudenckich oraz samorządu studenckiego są decyzjami administracyjnymi.

Rozdział 5 Odpowiedzialność dyscyplinarna studentów

Art. 124

1. Za postępowanie uchybiające godności studenta oraznaruszenie przepisów obowiązujących w uczelni student ponosi odpowiedzialność przed komisjamidyscyplinarnymi lub przed sądem koleżeńskim samorządu studenckiego, zwanym dalej"sądem koleżeńskim".

2. Rektor uczelni przekazuje sprawę do komisji dyscyplinarnejlub do sądu koleżeńskiego po zasięgnięciu opinii organu samorządu studenckiego, wskazanegow regulaminie samorządu. Rektor może przekazać sprawę do sądu koleżeńskiego nawniosek uczelnianego organu tego samorządu.

3. Za przewinienia mniejszej wagi rektor uczelni albo dziekanwymierza karę upomnienia, z pominięciem komisji dyscyplinarnej lub sądu koleżeńskiego.Ukarany może jednak żądać przeprowadzenia postępowania dyscyplinarnego lub postępowaniaprzed sądem koleżeńskim. W takim przypadku komisja dyscyplinarna lub sądkoleżeński mogą wymierzyć jedynie karę upomnienia.

Art. 125

1. Karami dyscyplinarnymi są:

1) upomnienie,

2) nagana,

3) nagana z ostrzeżeniem,

4) zawieszenie w korzystaniu z określonych praw studenta naokres do jednego roku,

5) wydalenie z uczelni,

6) publiczne ogłoszenie kary.

2. Publiczne ogłoszenie kary orzekane jest jako kara dodatkowado kar wymienionych w pkt 1-pkt 5.

Art. 126

Sąd koleżeński nie może wymierzać kar wymienionych wart.125 ust.1 pkt 4 i 5.

Art. 127

Za ten sam czyn student nie może być ukarany przez komisjędyscyplinarną i przez sąd koleżeński.

Art. 128

Do wszczęcia postępowania przed komisją dyscyplinarną lub sądemkoleżeńskim stosuje się odpowiednio przepisy art.174 i 175.

Art. 129

1. W postępowaniu dyscyplinarnym orzekają komisjedyscyplinarne oraz odwoławcze komisje dyscyplinarne powołane w składzie i w trybie określonym wstatucie uczelni spośród nauczycieli akademickich oraz studentów uczelni.

2. Kandydatów do komisji dyscyplinarnej spośród studentówprzedstawia uczelniany organ uchwałodawczy samorządu studenckiego.

3. Komisje dyscyplinarne są niezawisłe w orzekaniu.

4. Komisja dyscyplinarna orzeka w składzie złożonym zprzewodniczącego składu orzekającego, którym jest nauczyciel akademicki, oraz, w równejliczbie, z nauczycieli akademickich i studentów.

Art. 130

1. Postępowanie wyjaśniające prowadzi rzecznik dyscyplinarny,powołany przez rektora spośród nauczycieli akademickich uczelni. Rektor może powołaćkilku rzeczników.

2. Postępowanie wyjaśniające rzecznik dyscyplinarny wszczynana polecenie rektora.

3. Rzecznik dyscyplinarny pełni funkcje oskarżycielapublicznego przed komisją dyscyplinarną i jest związany poleceniami rektora.

Art. 131

1. Obwinionemu studentowi służy prawo do obrony i wyboru obrońcy.

2. W przypadku gdy rzecznik dyscyplinarny wnosi o zastosowaniekary wydalenia z uczelni, jeżeli obwiniony nie ma obrońcy z wyboru, przewodniczący składuorzekającego wyznacza obrońcę spośród nauczycieli akademickich lub studentówuczelni.

Art. 132

1. Do wzywania i przesłuchiwania obwinionego, świadków i biegłychoraz przeprowadzania innych dowodów w postępowaniu wyjaśniającym i dyscyplinarnymstosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania karnego.

2. Rektor lub komisja dyscyplinarna, po wysłuchaniu opiniirzecznika dyscyplinarnego, może zawiesić studenta w prawie do studiowania w przypadkuuporczywego nieusprawiedliwionego niestawiennictwa na postępowanie wyjaśniającelub na posiedzenie komisji dyscyplinarnej, mimo prawidłowego zawiadomienia.

Art. 133

1. Od orzeczenia komisji dyscyplinarnej i orzeczenia sądu koleżeńskiegostronom przysługuje odwołanie.

2. Odwołanie wnosi się w terminie czternastu dni od doręczeniaorzeczenia odpowiednio do sądu koleżeńskiego wyższej instancji lub odwoławczejkomisji dyscyplinarnej.

Art. 134

Od prawomocnego orzeczenia dyscyplinarnego odwoławczej komisjidyscyplinarnej dla studentów służy skarga do sądu administracyjnego.

Art. 135

1. Postępowanie przed sądem koleżeńskim i komisjądyscyplinarną jest jawne.

2. Komisja dyscyplinarna wyłącza jawność całości lub częścipostępowania, jeżeli jawność mogłaby obrażać dobre obyczaje lub gdy wymaga tego ważnyinteres obwinionego, osób trzecich lub uczelni. Ogłoszenie orzeczenia jest jawne.

Art. 136

1. Nie można wszcząć postępowania dyscyplinarnego po upływiesześciu miesięcy od dnia uzyskania przez właściwy organ wiadomości o popełnieniuczynu lub trzech lat od jego popełnienia. Jeżeli czyn stanowi przestępstwo, okres tenpokrywa się z okresem przedawnienia dla tego przestępstwa, przewidzianego w Kodeksiekarnym.

2. Przedawnienie orzekania następuje również po upływie rokuod opuszczenia uczelni przez studenta.

Art. 137

1. Zatarcie kary dyscyplinarnej następuje z mocy prawa po upływietrzech lat od uprawomocnienia się orzeczenia o ukaraniu.

2. Organ, który orzekł karę dyscyplinarną, może na wniosekukaranego lub rzecznika dyscyplinarnego, orzec zatarcie lub darowanie kary, nie wcześniejjednak niż po upływie jednego roku od wydania orzeczenia o ukaraniu.

3. W przypadku orzeczenia kary wydalenia z uczelni, ukarany możeponownie rozpocząć studia po zatarciu lub darowaniu kary.

Art. 138

1. Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego określa,w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady i tryb postępowania dyscyplinarnego.

2. Szczegółowe zasady i tryb postępowania przed sądem koleżeńskimokreśla regulamin samorządu studenckiego.

Rozdział 6 Przepisy szczególne

Art. 139

Do uczelni niepublicznych stosuje się przepisy art. 93-94,97-100, 117 i 118-123. Pozostałe przepisy niniejszego działu stosuje się do uczelniniepublicznych w zakresie nie uregulowanym przez statut uczelni lub regulamin studiów.

Dział IV Pracownicy uczelni

Rozdział 1 Przepisy ogólne

Art. 140

1. Uczelnia zatrudnia nauczycieli akademickich oraz innychpracowników.

2. Nauczycielami akademickimi w uczelni akademickiej sąpracownicy zatrudnieni na stanowiskach:

1) profesora zwyczajnego, profesora nadzwyczajnego, profesorapomocniczego i asystenta,

2) starszego wykładowcy, wykładowcy, lektora, instruktora orazinnych określonych rozporządzeniem ministra.

3. Nauczycielami akademickimi w uczelni zawodowej są pracownicyzatrudnieni na stanowiskach: profesora, wykładowcy i asystenta.

4. Pracownikami uczelni nie będącymi nauczycielamiakademickimi są pracownicy:

1) biblioteczni, archiwów oraz dokumentacji i informacjinaukowej,

2) naukowo-techniczni i inżynieryjno-techniczni,

3) administracji,

4) pozostali.

Art.141

1. Przepisy dotyczące nauczycieli akademickich wymienionych wart.140 ust.2 pkt 1 stosuje się odpowiednio do pracowników wymienionych w art.140 ust.4pkt 1 i mających uprawnienia bibliotekarza naukowego, dokumentalisty naukowego iinformatyka dyplomowanego. W szczególności dotyczy to nawiązania stosunkupracy przez mianowanie oraz praw i obowiązków wymienionych w art.160,art.161 ust.4-5, art.163, art.164 ust.1-2 i 5, art.187 ust.2, art.188 ust.1.

2. Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego określi wdrodze rozporządzenia zasady i tryb postępowania kwalifikacyjnego, prowadzącego doprzyznania uprawnień bibliotekarzy naukowych, dokumentalistów naukowych i informatykówdyplomowanych.

3. Rektor na wniosek dyrektora biblioteki uczelnianej i wporozumieniu z radą biblioteczną ustala wykaz stanowisk, na jakich zatrudniani są pracownicy, októrych mowa w ust.1.

Art. 142

1. Szczególnie zasłużonemu profesorowi, na wniosek senatuuczelni poparty uchwałami Rady Głównej i Państwowej Komisji Akredytacyjnej, PrezydentRP może nadać tytuł profesora honorowego.

2. Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego określi,w drodze rozporządzenia, warunki, które powinien spełniać wniosek o nadanie tytułuprofesora honorowego oraz tryb opiniowania tego wniosku.

Rozdział 2 Stosunek pracy nauczycieli akademickich

Art. 143

Nauczycielem akademickim może zostać osoba, która:

1) ma co najmniej stopień magistra lub równoważny oraz innekwalifikacje określone w ustawie i statucie uczelni,

2) ma pełną zdolność do czynności prawnych,

3) nie została ukarana prawomocnym wyrokiem za przestępstwo zniskich pobudek,

4) nie została ukarana karą dyscyplinarną wymienioną w art.168 ust.1 pkt 4,

5) korzysta z praw publicznych.

Art. 144

1. Na stanowisku profesora zwyczajnego zatrudnia się osobę mającąstopień doktora i doświadczenie w kierowaniu zespołem naukowym lub dydaktycznym,wybitne osiągnięcia naukowe oraz znaczące wyniki w kształceniu pracownikównaukowych.

2. Na stanowisku profesora nadzwyczajnego zatrudnia się osobę,mającą stopień doktora, która uzyskała pozytywną ocenę swych osiągnięćdydaktycznych i naukowych i która pracowała na stanowisku profesora pomocniczego przez okres conajmniej pięciu lat.

3. Na stanowisku profesora pomocniczego zatrudnia się osobę,mającą stopień doktora, która uzyskała pozytywną ocenę swych osiągnięć dydaktycznych inaukowych.

4. Na stanowisku profesora uczelni zawodowej zatrudnia się osobęmającą stopień doktora oraz udokumentowane osiągnięcia w pracy zawodowej pozaszkolnictwem. Państwowa Komisja Akredytacyjna określi dziedziny nauki, w którychpraktyka zawodowa poza szkolnictwem nie jest konieczna.

5. Na stanowisku asystenta zatrudnia się osobę, która ma conajmniej stopień magistra.

6. Na pozostałych stanowiskach nauczycieli akademickich możnazatrudnić osoby mające co najmniej stopień magistra lub równorzędny. Inne wymaganekwalifikacje tych osób określa statut uczelni.

Art. 145

Uczelnia może zatrudnić na stanowisku nauczycielaakademickiego osobę, nie będącą obywatelem polskim. Zatrudnienie w uczelni osoby nie będącejobywatelem polskim następuje bez konieczności uzyskania zezwolenia i zgody organuzatrudnienia. Osobie tej przysługują uprawnienia wynikające z ustawy oraz inneuprawnienia przysługujące obywatelom polskim pozostającym w stosunku pracy.

Art. 146

1. Na stanowiskach profesora zwyczajnego, profesoranadzwyczajnego, profesora pomocniczego oraz starszego wykładowcy zatrudnienie następujena podstawie mianowania na czas nieokreślony. Na pozostałe stanowiskanauczycieli akademickich zatrudnia się na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony.

2. Osoba nie wyrażająca zgody na zatrudnienie na podstawiemianowania może być zatrudniona na podstawie umowy o pracę.

3. Nawiązanie stosunku pracy na stanowiska wymienione w art.140 ust.2 pkt 1 oraz na stanowisko profesora w uczelni zawodowej następuje w wynikukonkursu otwartego. Na stanowisku profesora nadzwyczajnego można zatrudnić bezprzeprowadzania konkursu osobę, która w danej uczelni jest zatrudniona na stanowiskuprofesora pomocniczego i spełnia warunki art.144 ust.2.

4. Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego, nawniosek Państwowej Komisji Akredytacyjnej, ustala, w drodze rozporządzenia ogólne zasadyprzeprowadzania konkursu. Tryb i szczegółowe zasady przeprowadzania konkursuustala statut uczelni.

5. Postępowanie konkursowe nadzoruje rektor, który wuzasadnionych przypadkach może zakwestionować wynik konkursu i wnioskować o rozstrzygnięciego przez senat uczelni.

6. W przypadku istotnego naruszenia przepisów dotyczącychprzeprowadzania konkursu, stwierdzonego przez Państwową Komisję Akredytacyjną,minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego unieważnia wynik konkursu.

Art. 147

1. Dla nauczyciela akademickiego podstawowym miejscem pracy jestuczelnia, w której został on zatrudniony przez mianowanie.

2. Nauczyciel akademicki, zatrudniony w uczelni w pełnymwymiarze czasu pracy na podstawie umowy o pracę, może uznać uczelnię za podstawowemiejsce pracy przez złożenie rektorowi odpowiedniego oświadczenia.

3. Rektor przekazuje ministrowi właściwemu do sprawszkolnictwa wyższego i Państwowej Komisji Akredytacyjnej listę nauczycieli akademickichzatrudnionych w uczelni jako podstawowym miejscu pracy.

4. Nauczyciel akademicki zatrudniony na podstawie mianowania możenawiązać stosunek pracy ze wskazanym przez siebie pracodawcą, za zgodą rektora.

5. Rektor może nie wyrazić zgody lub wycofać zgodę, o którejmowa w ust.4, w przypadku stwierdzenia, że dodatkowe zatrudnienie jest konkurencyjne wrozumieniu art.1011 Kodeksu pracy lub koliduje z obowiązkami nauczycielaakademickiego w uczelni.

6. Nauczyciel akademicki zatrudniony na podstawie umowy o pracę,dla którego uczelnia jest podstawowym miejscem pracy obowiązany jest, jeśli nawiązujestosunek pracy z innym pracodawcą, zawiadomić o tym rektora.

7. Nauczyciel akademicki może nawiązać stosunek pracy z innąuczelnią, jeśli wynika to z porozumienia zawartego między uczelniami.

8. Świadczenie pracy w uczelni, będącej dla pracownikadodatkowym miejscem pracy, następuje na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej.

Art. 148

1. Na stanowisko profesora zwyczajnego i profesoranadzwyczajnego mianuje lub zatrudnia na podstawie umowy o pracę rektor na wniosek dziekana, popartyuchwałą właściwej rady wydziału, po zasięgnięciu opinii senatu. W uczelniach nie będącychuczelniami uniwersyteckimi warunkiem zatrudnienia na stanowisku profesorazwyczajnego jest pozytywna opinia Państwowej Komisji Akredytacyjnej.

2. Na stanowisko profesora pomocniczego i starszego wykładowcymianuje lub zatrudnia na podstawie umowy o pracę rektor na wniosek dziekana, popartyuchwałą właściwej rady wydziału.

3. Na pozostałe stanowiska nauczycieli akademickich zatrudniana podstawie umowy o pracę rektor na wniosek kierownika jednostki organizacyjnej określonejw statucie uczelni.

4. Akt mianowania lub umowa o pracę nauczyciela akademickiegopowinny w szczególności określać:

1) stanowisko i miejsce pracy,

2) termin rozpoczęcia pracy,

3) rodzaj i okres mianowania lub zatrudnienia,

4) obowiązki zatrudnionego,

5) wynagrodzenie lub zasady jego ustalania.

Art. 149

Stosunek pracy z mianowanym nauczycielem akademickim może byćrozwiązany z zachowaniem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia:

1) w razie otrzymania przez nauczyciela dwukrotnie ocenynegatywnej, o której mowa w art.160,

2) na mocy porozumienia stron,

3) w przypadku zniesienia uczelni lub przekształcenia jejstruktury albo zmiany jej zadań w sposób uniemożliwiający dalsze zatrudnienie.

Art. 150

Stosunek pracy z mianowanym nauczycielem akademickim może byćrozwiązany bez zachowania okresu wypowiedzenia na mocy decyzji rektora w razie:

1) trwałej niezdolności nauczyciela do pracy na zajmowanymstanowisku stwierdzonej orzeczeniem właściwego organu, jeżeli nie ma możliwościzatrudnienia go na innym stanowisku, odpowiednim do stanu zdrowia i kwalifikacjizawodowych lub gdy nauczyciel odmawia przejścia do takiej pracy,

2) dwukrotnego nieusprawiedliwionego nie zgłoszenia sięnauczyciela na badanie lekarskie w celu określenia zdolności do pracy, o którego przeprowadzeniewniósł rektor,

3) dopuszczenia się fałszerstwa naukowego stwierdzonegoorzeczeniem komisji dyscyplinarnej lub prawomocnym wyrokiem sądowym.

Art. 151

1. Stosunek pracy z mianowanym nauczycielem akademickim wygasa zmocy prawa w razie:

1) stwierdzenia, ze mianowanie nastąpiło na podstawie fałszywychlub nieważnych dokumentów,

2) prawomocnego ukarania karą dyscyplinarną zwolnienia z pracylub wydalenia z zawodu nauczycielskiego,

3) prawomocnego skazania na karę utraty praw publicznych lubprawa wykonywania zawodu nauczyciela,

4) upływu trzymiesięcznego okresu nieobecności w pracy zpowodu odbywania kary pozbawienia wolności.

2. Wygaśnięcie stosunku pracy stwierdza rektor.

Art. 152

Profesor honorowy po osiągnięciu wieku emerytalnego może byćprzeniesiony na własny wniosek w stan spoczynku, zachowując prawo do wynagrodzeniazasadniczego, waloryzowanego zgodnie z ogólnymi zasadami.

Art. 153

1. W zakresie roszczeń mianowanego nauczyciela akademickiego ztytułu niezgodnego z prawem rozwiązania przez uczelnię stosunku pracy w trybie zawypowiedzeniem stosuje się odpowiednio przepisy działu drugiego, rozdziału II,oddziału 4 Kodeksu pracy.

2. W zakresie roszczeń mianowanego nauczyciela akademickiego ztytułu niezgodnego z prawem rozwiązania przez uczelnię stosunku pracy w trybie bezwypowiedzenia lub stwierdzenia jego wygaśnięcia stosuje się odpowiednioprzepisy działu drugiego, rozdziału II, oddziału 6 Kodeksu pracy.

Art. 154

Rozwiązanie stosunku pracy z nauczycielem akademickimzatrudnionym na podstawie umowy o pracę na czas nie określony następuje z końcemsemestru na mocy decyzji rektora z zachowaniem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia.

Rozdział 3 Prawa i obowiązki nauczycieli akademickich

Art. 155

1. Nauczyciel akademicki jest zatrudniony w uczelni w celurealizacji jej zadań dydaktycznych i naukowych.

2. Nauczyciel akademicki ma obowiązek pracy dydaktycznej iprawo do pracy naukowej, przy czym:

1) obowiązek pracy dydaktycznej jest wypełniany poprzezprowadzenie zajęć w ramach pensum dydaktycznego,

2) prawo do pracy naukowej oznacza prawo do ubiegania się o środkina badania według równych dla wszystkich zasad.

3. Nauczycielowi akademickiemu mogą być powierzone obowiązkiorganizacyjne związane z zadaniami dydaktycznymi i naukowymi uczelni.

Art. 156

1. Uczelnia akademicka umożliwia nauczycielom akademickimprowadzenie badań naukowych lub rozwijanie twórczości artystycznej.

2. Badania naukowe mogą być prowadzone także w uczelnizawodowej, zatrudniającej nauczycieli akademickich o odpowiednich kwalifikacjach, jeślidysponuje ona środkami przeznaczonymi na ten cel.

Art. 157

1. Nauczyciele akademiccy zatrudnieni w uczelniach medycznychlub uczelni prowadzącej działalność w dziedzinie nauk medycznych uczestniczą wsprawowaniu opieki zdrowotnej poprzez wykonywanie zadań dydaktycznych i badawczych w powiązaniuz udzielaniem płatnych świadczeń zdrowotnych w szpitalach klinicznychuczelni lub oddziałach innych szpitali udostępnianych uczelniom na zasadach określonych wprzepisach o zakładach opieki zdrowotnej.

2. Przepis ust.1 stosuje się odpowiednio do podstawowychjednostek organizacyjnych uczelni działających w zakresie nauk weterynaryjnych.

Art. 158

Ogólny wymiar czasu pracy oraz zakres obowiązków pracownikówuczelni określa układ zbiorowy pracowników szkolnictwa wyższego oraz układyzbiorowe zawierane w uczelniach z zachowaniem następujących zasad:

1. Czas pracy nauczyciela akademickiego zatrudnionego napodstawie mianowania jest określony zakresem jego obowiązków dydaktycznych iorganizacyjnych.

2. Rodzaje zajęć dydaktycznych rozliczanych w ramach pensum iwymiar pensum w granicach określonych w ust.3 i 4 ustala senat uczelni. Pensummoże być również wykonywane poza uczelnią, a w szczególności w szkoleponad-podstawowej, gimnazjum lub szkole ponad-gimnazjalnej, na zasadach określonych przezstatut.

3. Dla nauczycieli mianowanych i asystentów minimalny wymiarpensum wynosi 180, a maksymalny - 270 godzin obliczeniowych rocznie.

4. Dla nauczycieli zatrudnionych na podstawie umowy o pracęzakres obowiązków określa umowa.

5. W uczelniach zawodowych minimalny wymiar pensum dydaktycznegowynosi 240, a maksymalny 540 godzin obliczeniowych rocznie.

Art. 159

1. W szczególnych przypadkach, uzasadnionych koniecznościąrealizacji programu nauczania, nauczyciel akademicki może być zobowiązany do prowadzenia zajęćdydaktycznych w godzinach ponad-wymiarowych, za dodatkowym wynagrodzeniem, wwymiarze nie większym niż 1/4 pensum.

2. Pracownicy w okresie ciąży lub wychowującej dziecko wwieku do jednego roku nie można powierzać zajęć dydaktycznych w wymiarze przekraczającympensum bez jej zgody.

Art. 160

1. Wszyscy nauczyciele akademiccy podlegają okresowej ocenie wzakresie ich działalności dydaktycznej, naukowej i organizacyjnej.

2. Oceny nauczyciela akademickiego dokonuje się co cztery latalub na wniosek kierownika jednostki organizacyjnej uczelni.

3. W ocenie nauczyciela akademickiego dotyczącej wypełnianiaobowiązków dydaktycznych zasięga się opinii studentów. Zasady zasięgania tych opiniiokreśla statut uczelni.

4. W przypadku otrzymania przez nauczyciela akademickiego ocenynegatywnej dodatkową ocenę przeprowadza się po upływie roku.

5. Podstawowe kryteria oceny i tryb okresowego ocenianianauczycieli akademickich określa statut uczelni.

Art. 161

1. Nauczyciel akademicki otrzymuje wynagrodzenie zasadnicze zadziałalność dydaktyczną, obejmującą organizowanie i prowadzenie zajęć dydaktycznychoraz kierowanie pracą studentów i słuchaczy. Wynagrodzenie zasadnicze, powiększoneo dodatek za staż pracy i dodatek funkcyjny jest wypłacane ze środków wymienionych wart.78 ust.1 pkt 1.

2. Wynagrodzenie, o którym mowa w ust.1, wypłaca sięnauczycielowi akademickiemu miesięcznie z góry.

3. Prawo do wynagrodzenia wygasa z ostatnim dniem miesiącakalendarzowego, w którym ustał stosunek pracy.

4. Nauczyciel akademicki zachowuje prawo do wynagrodzenia zaczas usprawiedliwionej nieobecności w pracy.

5. Nauczycielowi akademickiemu przysługuje dodatek za stażpracy w wysokości 1% wynagrodzenia zasadniczego za każdy rok pracy, wypłacany wokresach miesięcznych, poczynając od czwartego roku pracy, z tym że dodatek ten niemoże przekraczać 30% wynagrodzenia zasadniczego.

6. Wysokość wynagrodzenia zasadniczego oraz wysokość izasady przyznawania innych składników wynagrodzenia, w tym wynagrodzenia za prowadzeniezajęć w zakresie przekraczającym wymiar pensum, określony w art.158 ust.3 i 5,ustala układ zbiorowy.

7. Za prowadzenie badań naukowych nauczyciel akademickiotrzymuje wynagrodzenie płatne ze środków, o których mowa w art.15.

Art. 162

1. Nauczyciel akademicki, który po raz pierwszy podejmuje pracęw uczelni na stanowisku profesora pomocniczego, asystenta, instruktora lub lektora,otrzymuje jednorazowy zasiłek na zagospodarowanie w wysokości dwumiesięcznego należnegowynagrodzenia zasadniczego.

2. Prawo do zasiłku, o którym mowa w ust.1, nie przysługuje wprzypadku uprzedniego uzyskania równorzędnego zasiłku z innego tytułu.

Art. 163

1. Nauczycielowi akademickiemu przysługuje prawo do urlopuwypoczynkowego w wymiarze trzydziestu sześciu dni roboczych w ciągu roku. Trybudzielania urlopów określa senat uczelni.

2. Nauczyciel akademicki uzyskuje prawo do pierwszego urlopuwypoczynkowego w ostatnim dniu poprzedzającym letnią przerwę w zajęciachdydaktycznych, a prawo do drugiego i dalszych urlopów - z początkiem każdego następnego rokukalendarzowego.

3. Nauczyciel akademicki zatrudniony w uczelni na czas określony,krótszy niż dziesięć miesięcy, ma prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarzeproporcjonalnym do przepracowanego okresu.

4. W razie niewykorzystania przez nauczyciela akademickiegoprzysługującego mu urlopu wypoczynkowego z powodu rozwiązania lub wygaśnięcia stosunkupracy, powołania do zasadniczej służby wojskowej albo do odbywania zastępczoobowiązku tej służby, do okresowej służby wojskowej lub do odbywania długotrwałegoszkolenia wojskowego - nauczycielowi akademickiemu przysługuje ekwiwalent pieniężnyza okres nie wykorzystanego urlopu.

5. Nauczycielowi akademickiemu w okresie urlopu wypoczynkowegoprzysługuje wynagrodzenie takie, jakie otrzymałby, gdyby w tym czasiepracował. Zmienne składniki wynagrodzenia są obliczane na podstawie przeciętnegowynagrodzenia z okresu dziesięciu miesięcy poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu, a jeżelinauczyciel akademicki jest zatrudniony krócej - na podstawie przeciętnego wynagrodzenia zokresu zatrudnienia, z uwzględnieniem stawek wynagrodzenia obowiązujących w okresieurlopu.

Art. 164

1. Nauczyciel akademicki zatrudniony na zasadzie mianowania w pełnymwymiarze czasu pracy ma prawo do urlopu płatnego lub bezpłatnego dla celównaukowych, artystycznych lub kształcenia zawodowego. Wymiar, zasady i tryb udzielaniaurlopu płatnego określa, w drodze rozporządzenia, minister właściwy do spraw szkolnictwawyższego.

2. Nauczyciel akademicki przygotowujący rozprawę doktorską maprawo, jeżeli jest to uzasadnione stopniem przygotowania tej rozprawy, do urlopu płatnegow wymiarze nie przekraczającym jednego roku.

3. Nauczyciel akademicki mający stopień doktora i zatrudnionyna zasadzie mianowania w pełnym wymiarze czasu pracy ma prawo do korzystania raz nasiedem lat z rocznego urlopu płatnego dla celów naukowych lub artystycznych.Pracownicy korzystający z takiego urlopu nie mogą w tym czasie wykonywać pracy w ramachstosunku pracy.

4. Szczegółowe zasady i tryb udzielania urlopów, o którychmowa w ust.2 i 3, oraz urlopu bezpłatnego, o którym mowa w ust.1, reguluje układ zbiorowy.

5. Nauczyciel akademicki zatrudniony w pełnym wymiarze czasupracy, po przepracowaniu co najmniej trzech lat w uczelni ma prawo do płatnego urlopudla poratowania zdrowia w wymiarze nie przekraczającym jednorazowo jednego roku, jeżeliodpowiedni organ służby zdrowia stwierdzi, że stan zdrowia nauczyciela wymagapowstrzymania się od pracy w celu przeprowadzenia zaleconego leczenia.

6. Do wynagrodzenia za czas urlopów płatnych, o których mowaw ust.1-5, stosuje się przepisy art.163 ust.4 i 5.

Art. 165

1. Nauczyciel akademicki ma prawo do podyplomowego doskonaleniasię oraz innych form kształcenia zawodowego na koszt uczelni.

2. Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego określazakres i formy pomocy przysługującej nauczycielowi akademickiemu podejmującemustudia podyplomowe oraz inne formy kształcenia zawodowego.

Art. 166

1. Podstawę wymiaru emerytury lub renty z tytułu niezdolnoścido pracy dla nauczyciela akademickiego ustala się na zasadach ogólnych, określonych wprzepisach o emeryturach i rentach, z tym że do podstawy tej wlicza się równieżwynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe, dodatki oraz wszystkie nagrody uzyskane przeznauczyciela akademickiego za osiągnięcia zawodowe w okresie, z któregowynagrodzenie stanowi podstawę wymiaru emerytury lub renty.

2. Mianowany nauczyciel akademicki, z którym rozwiązanostosunek pracy w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności dopracy, ma prawo do jednorazowej odprawy w wysokości sześciomiesięcznegowynagrodzenia przysługującego za ostatni miesiąc zatrudnienia.

Rozdział 4

Odpowiedzialność dyscyplinarna nauczycieli akademickich

Art. 167

Mianowany nauczyciel akademicki podlega odpowiedzialnościdyscyplinarnej za postępowanie uchybiające obowiązkom nauczyciela akademickiegolub godności zawodu >nauczycielskiego.

Art. 168

1. Karami dyscyplinarnymi są:

1) upomnienie,

2) nagana,

3) nagana z pozbawieniem prawa pełnienia funkcji kierowniczychw uczelni na okres do pięciu lat,

4) pozbawienie prawa do wykonywania zawodu nauczycielaakademickiego na stałe lub na czas określony.

5) publiczne ogłoszenie kary.

2. Publiczne ogłoszenie kary orzekane jest jako kara dodatkowado kar wymienionych w pkt 1-4.

3. Odpis orzeczenia wraz z uzasadnieniem włącza się do aktosobowych nauczyciela akademickiego.

Art. 169

1. Za przewinienie dyscyplinarne mniejszej wagi rektor możeukarać nauczyciela akademickiego upomnieniem na piśmie.

3. Na wniosek pracownika ukaranego upomnieniem przez rektorasprawa rozpoznawana jest przez komisję dyscyplinarną działającą w uczelni. W takimprzypadku komisja może co najwyżej utrzymać karę upomnienia.

Art. 170

1. W sprawach dyscyplinarnych nauczycieli akademickich orzekają:

1) w pierwszej instancji - komisja dyscyplinarna uczelni w składzie:

a) trzech członków, gdy rzecznik dyscyplinarny wniósł ozastosowanie kary określonej w art.168 ust.1 pkt 1-3 i pkt 5,

b) pięciu członków, gdy rzecznik dyscyplinarny wniósł ozastosowanie kary określonej w art.168 ust.1 pkt 4 i 5,

2) w drugiej instancji - komisja dyscyplinarna do sprawnauczycieli akademickich przy

Radzie Głównej Szkolnictwa Wyższego w składzie:

a) trzech członków, gdy rozpatrywana jest sprawa, co do którejorzeczono karę określoną w art.168 ust. 1 pkt 1-3 i pkt 5,

b) pięciu członków, gdy rozpatrywana jest sprawa, co do którejorzeczono karę określoną w art.168 ust.1 pkt 4 i 5.

2. W składzie orzekającym odwoławczej komisji dyscyplinarnejco najmniej jeden z członków powinien mieć wykształcenie prawnicze.

3. Przewodniczącym składu orzekającego powinien byćnauczyciel akademicki zatrudniony na stanowisku nie niższym niż obwiniony.

Art. 171

1. Komisja dyscyplinarna uczelni pochodzi z wyboru. Tryb wyboruokreśla statut uczelni.

2. Komisję dyscyplinarną przy Radzie Głównej wybiera Rada Główna.Tryb wyboru określa regulamin uchwalony przez Radę.

3. Komisje dyscyplinarne w zakresie orzecznictwa dyscyplinarnegosą niezawisłe.

4. Komisje dyscyplinarne rozstrzygają samodzielnie wszelkiezagadnienia faktyczne oraz prawne i nie są związane rozstrzygnięciami innych organówstosujących prawo, z wyjątkiem prawomocnego skazującego wyroku sądu.

Art. 172

1. Rzeczników dyscyplinarnych uczelni powołuje rektor, arzeczników komisji dyscyplinarnej przy Radzie Głównej - minister właściwy do spraw szkolnictwawyższego, spośród mianowanych nauczycieli akademickich.

2. Rzecznik dyscyplinarny jest związany zaleceniami organu, którygo powołał.

Art. 173

1. Rzecznik dyscyplinarny wszczyna postępowanie wyjaśniającena polecenie odpowiednio rektora lub ministra, których informuje o dokonanychustaleniach.

2. Po zakończeniu postępowania wyjaśniającego rzecznikdyscyplinarny umarza postępowanie lub kieruje do komisji dyscyplinarnej wniosek o ukaranie.

3. Postanowienie o umorzeniu postępowania wyjaśniającegowydaje rzecznik dyscyplinarny, a zatwierdza odpowiednio rektor uczelni lub minister właściwy dospraw szkolnictwa wyższego. W razie odmowy zatwierdzenia postanowienia, rektorlub minister może polecić innemu rzecznikowi wniesienie wniosku o ukaranie. Powtórnepostanowienie rzecznika dyscyplinarnego o umorzeniu postępowania wyjaśniającego jestostateczne.

Art. 174

1. Postępowanie dyscyplinarne wszczyna komisja dyscyplinarnauczelni na wniosek rzecznika dyscyplinarnego.

2. Wymierzenie za ten sam czyn kary w postępowaniu karnym lub wpostępowaniu w sprawach o wykroczenia nie stanowi przeszkody do wszczęcia postępowaniaprzed komisją dyscyplinarną.

Art. 175

1. Komisja dyscyplinarna wydaje orzeczenie po przeprowadzeniurozprawy oraz po wysłuchaniu głosów rzecznika dyscyplinarnego i obwinionegolub jego obrońcy.

2. Obwiniony ma prawo korzystania z pomocy wybranego przezsiebie obrońcy. W przypadku gdy rzecznik dyscyplinarny wnosi o orzeczenie kary zwolnienia zpracy lub wydalenia z zawodu nauczycielskiego, a obwiniony nie ma obrońcy z wyboru,przewodniczący składu orzekającego wyznacza obrońcę z urzędu spośród pracownikówuczelni.

3. Od orzeczenia komisji dyscyplinarnej uczelni każda ze stronmoże odwołać się do komisji dyscyplinarnej przy Radzie Głównej w ciągu czternastu dni oddoręczenia orzeczenia.

Art. 176

1. Postępowanie dyscyplinarne nie może być wszczęte po upływieczterech miesięcy od dnia powzięcia przez właściwy organ uczelni wiadomości o popełnieniuczynu uzasadniającego nałożenie kary i po upływie trzech lat od popełnienia tegoczynu. Jeżeli jednak czyn stanowi przestępstwo, okres ten nie może być krótszy odokresu przedawnienia ścigania tego przestępstwa.

2. Ustanie stosunku pracy po popełnieniu czynu nie stanowiprzeszkody do wszczęcia i prowadzenia postępowania dyscyplinarnego oraz wymierzeniakary dyscyplinarnej.

Art. 177

1. Kary dyscyplinarne określone w art. 168 ust.1 pkt 1-3 ulegajązatarciu, a odpis orzeczenia o ukaraniu, dołączony do akt osobowych nauczycielaakademickiego, podlega zniszczeniu po upływie trzech lat od dnia doręczenia mu prawomocnegoorzeczenia o ukaraniu, jeżeli w tym okresie nie został on ukarany dyscyplinarnie lub sądownie.

2. Kara dyscyplinarna określona w art. 168 ust.1 pkt 4 może byćzatarta przez komisję dyscyplinarną przy Radzie Głównej, na wniosek ukaranego lubrzecznika dyscyplinarnego, po upływie pięciu lat od uprawomocnienia się orzeczenia.

3. Obowiązki wynikające z przepisu ust.1 spoczywają narektorze uczelni.

Art. 178

1. Rektor może zawiesić w pełnieniu obowiązków zawodowychnauczyciela akademickiego, przeciwko któremu wszczęto postępowanie karne, jeżeli zewzględu na powagę i wiarygodność wysuniętych zarzutów celowe jest odsuniecie go od wykonywaniaobowiązków w uczelni.

2. Rektor może zawiesić w pełnieniu obowiązków zawodowychnauczyciela akademickiego także w toku postępowania wyjaśniającego, po zasięgnięciuopinii rzecznika dyscyplinarnego, jeżeli:

1) obwinionemu przedstawiony został wiarygodny zarzut popełnieniaprzewinienia rażąco sprzecznego z jego obowiązkami zawodowymi bądź z etykązawodu nauczycielskiego,

2) obwiniony podjął działania, które mogłyby uniemożliwićtrafne ustalenie istotnych okoliczności sprawy bądź w inny sposób utrudniałybyprzeprowadzenie postępowania.

3. Nauczycielowi akademickiemu zawieszonemu w pełnieniu obowiązkówzawodowych przysługuje odwołanie do komisji dyscyplinarnej uczelni, a wprzypadku gdy decyzję o zawieszeniu wydał minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego- do komisji dyscyplinarnej przy Radzie Głównej. Komisja podejmuje decyzjenie później niż w terminie tygodnia od dnia otrzymania odwołania.

4. Nauczyciel akademicki zostaje z mocy prawa zawieszony w pełnieniuobowiązków w przypadku jego tymczasowego aresztowania lub pozbawienia wolnościw związku z postępowaniem karnym.

5. Zawieszenie w pełnieniu obowiązków nie może trwać dłużejniż sześć miesięcy, chyba że przeciwko nauczycielowi akademickiemu nadal toczy się postępowaniekarne.

6. Wynagrodzenie zasadnicze nauczyciela akademickiego tymczasowoaresztowanego ulega ograniczeniu do połowy począwszy od pierwszego dnia miesiącakalendarzowego następującego po miesiącu, w którym nastąpiłoaresztowanie. W okresie odbywania kary pozbawienia wolności nauczycielowi akademickiemu nie przysługujewynagrodzenie.

7. Jeżeli postępowanie dyscyplinarne lub karne zakończy sięumorzeniem z braku dowodów winy albo wydaniem orzeczenia lub wyroku uniewinniającego,nauczycielowi akademickiemu należy wypłacić pozostałą część pełnegowynagrodzenia.

Art. 179

1. Od prawomocnego orzeczenia dyscyplinarnego minister właściwydo spraw szkolnictwa wyższego może wnieść rewizję nadzwyczajną do komisjidyscyplinarnej przy Radzie Głównej, jeżeli orzeczenie narusza przepisy prawa. Składkomisji dyscyplinarnej rozpoznającej rewizję nadzwyczajną ustala się z wyłączeniemosób, które wydały zaskarżone orzeczenie.

2. Rewizja nadzwyczajna na niekorzyść nauczycielaakademickiego nie może być wniesiona po upływie 6 miesięcy od daty uprawomocnienia się orzeczenia.

3. Rewizję nadzwyczajną w stosunku do tego samego nauczycielaakademickiego można w danej sprawie wnieść tylko raz na podstawie tych samych zarzutów.

4. Od prawomocnego orzeczenia dyscyplinarnego komisjidyscyplinarnej przy Radzie Głównej, orzekającej karę, o której mowa w art. 168 ust.1pkt 4, ukaranemu służy prawo wniesienia odwołania do Sądu Najwyższego w terminieczternastu dni od daty doręczenia orzeczenia.

Art. 180

Do wzywania i przesłuchiwania obwinionego, świadków i biegłychoraz przeprowadzania innych dowodów w postępowaniu wyjaśniającym i dyscyplinarnymstosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania karnego.

Art. 181

Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego określa, wdrodze rozporządzenia, zasady i tryb postępowania wyjaśniającego i postępowaniadyscyplinarnego oraz wykonania kar dyscyplinarnych i ich zatarcia.

Rozdział 5 Pracownicy nie będący nauczycielami akademickimi

Art. 182

Pracownika uczelni nie będącego nauczycielem akademickimzatrudnia się na podstawie umowy o pracę. Umowę o pracę zawiera i rozwiązuje w imieniuuczelni organ wskazany w jej statucie.

Art. 183

Wykaz stanowisk, wymagania kwalifikacyjne oraz zasadywynagradzania pracowników nie będących nauczycielami akademickimi w uczelniach publicznychustala układ zbiorowy.

Art. 184

1. Rozkład czasu pracy pracowników nie będącychnauczycielami akademickimi winien określać regulamin pracy ustalony przez rektora w uzgodnieniuze związkami zawodowymi działającymi w uczelni.

2. Obowiązkowy wymiar czasu pracy pracowników, o których mowaw art.140 ust.4 pkt 1, wynosi 36 godzin tygodniowo.

Rozdział 6 Przepisy wspólne dla pracowników uczelni

Art. 185

Szczegółowe prawa i obowiązki pracowników ustalają: układzbiorowy dla pracowników szkolnictwa wyższego oraz układy zbiorowe w uczelniach, jeślizostaną zawarte.

Art. 186

1. Warunki wynagradzania za pracę i przyznawania innych świadczeńzwiązanych z pracą dla pracowników zatrudnionych w uczelni państwowej, do czasuobjęcia ich układem zbiorowym pracy lub regulaminem wynagradzania, określi, wdrodze rozporządzenia, minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego, wporozumieniu z ministrem właściwym do spraw pracy ustalając w szczególności:

1) wysokość minimalnej i maksymalnej stawki wynagrodzeniazasadniczego w odniesieniu do poszczególnych stanowisk oraz wysokość iwarunki przyznawania innych składników wynagrodzenia tak, aby wysokość przeciętnegomiesięcznego wynagrodzenia w szkolnictwie wyższym, w poszczególnych grupachpracowników w relacji do kwoty bazowej, określanej w ustawie budżetowej dlapracowników wymienionych w art. 5 pkt l lit. a) ustawy z dnia 23 grudnia1999 r. o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej oraz o zmianieniektórych ustaw (Dz.U. Nr 110, poz. 1255 i z 2000 r. Nr 19, poz. 239), nie byłaniższa:

a) od dnia l września 2003 r.:

− w grupie stanowiskprofesorów od 343,1%

− w grupie stanowiskdocentów, adiunktów i starszych wykładowców od 217, l %

− w grupie stanowiskasystentów, wykładowców, lektorów i instruktorów od 117,7%

− w grupie pracownikównie będących nauczycielami akademickimi od 117,3% kwoty bazowej, określanej w ustawie budżetowej na 2003 r.,

b) od dnia l września 2004 r.:

− w grupie stanowiskprofesorów od 391,8%

− w grupie stanowiskdocentów, adiunktów i starszych wykładowców od 261,2%

− w grupie stanowiskasystentów, wykładowców, lektorów i instruktorów od 130,6%

− w grupie pracownikównie będących nauczycielami akademickimi od 130,6% kwoty bazowej, określanej w ustawie budżetowej na 2004 r.,

2) składniki wynagrodzenia, które wypłacane są nauczycielowiakademickiemu miesięcznie z góry, z uwzględnieniem zasady, że prawo do wypłacanegoz góry wynagrodzenia wygasa z ostatnim dniem miesiąca, w którym ustałstosunek pracy, a nauczyciel akademicki zachowuje wypłacone za ten miesiącwynagrodzenie,

3) wysokość i warunki ustalania wynagrodzenia za prowadzeniedziałalności, o której mowa w art.157 ust. 2,

4) wykaz podstawowych stanowisk pracy i wymagania kwalifikacyjnedla pracowników nie będących nauczycielami akademickimi.

2. Z dniem wejścia w życie układu zbiorowego pracy lubregulaminu wynagradzania, do pracowników uczelni objętych układem zbiorowym pracy lubregulaminem wynagrodzenia nie mają zastosowania przepisy rozporządzenia, októrym mowa w ust. l.

3. Wynagrodzenie przysługujące rektorowi uczelni ustala właściwyminister.

4. Wynagrodzenia rektorów, prorektorów, dyrektorówadministracyjnych i kwestorów są jawne i nie podlegają ochronie danych osobowych oraz tajemnicyhandlowej.

5. Jeżeli uczelnia posiada środki pochodzące z innych źródełniż określone w art.78 ust.1 pkt 1,2 i 3, Senat uczelni w pierwszej kolejności uzupełnia ztych środków do 100% kwotę na wynagrodzenia pracowników, przyznaną uczelni w ramachdotacji budżetowej.

Pozostałą część tych środków może przeznaczyć na zwiększeniewynagrodzeń pracowników, także ponad wysokość ustaloną na podstawie układuzbiorowego lub rozporządzenia, o którym mowa w ust.1. W takim przypadkupracownikom przysługują przyznawane na czas określony dodatkowe wynagrodzenia. Zasadypodziału tych środków oraz zasady wypłaty dodatkowego wynagrodzenia ustalane są wregulaminach uzgadnianych z zakładowymi organizacjami związkowymi.

Art. 187

1. Rezultaty działalności dydaktycznej i badawczej pracownikówuczelni, ustalone w dowolny sposób, są utworami w rozumieniu ustawy o ochronie prawautorskich i praw pokrewnych.

2. Normę 50% kosztów uzyskania przychodu w wynagrodzeniunauczyciela akademickiego, w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,stosuje się do wynagrodzenia zasadniczego i do wynagrodzenia za godzinyponadwymiarowe.

3. Pracownikom uczelni przysługują uprawnienia twórców wzakresie korzystania z praw autorskich oraz pomoc uczelni w razie ich naruszenia.

Art. 188

1. Dla nauczycieli akademickich tworzy się specjalny fundusz wwysokości 2% planowanych rocznych wynagrodzeń osobowych, przeznaczony na nagrody za osiągnięcianaukowe, artystyczne i dydaktyczne.

2. Dla pracowników nie będących nauczycielami akademickimitworzy się specjalny fundusz w wysokości 1,5% planowanych rocznych wynagrodzeń osobowych,przeznaczony na nagrody za osiągnięcia w pracy zawodowej.

3. Zasady podziału funduszu, o którym mowa w ust.1, na funduszprzeznaczony na nagrody ministra i rektorów oraz zasady przyznawania nagród ministra ztego funduszu określa minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego, po zasięgnięciuopinii Rady Głównej i reprezentacji ogólnokrajowych związków zawodowych zrzeszającychnauczycieli akademickich.

4. Zasady podziału i przyznawania nagród z funduszu, o którymmowa w ust.1 i ust.2, w uczelni określa rektor w uzgodnieniu z uczelnianymiorganizacjami związków zawodowych.

Art. 189

1. Za wieloletnią pracę pracownik otrzymuje nagrodyjubileuszowe w wysokości:

1) za 20 lat pracy - 75% wynagrodzenia miesięcznego,

2) za 25 lat pracy - 100% wynagrodzenia miesięcznego,

3) za 30 lat pracy - 150% wynagrodzenia miesięcznego,

4) za 35 lat pracy - 200% wynagrodzenia miesięcznego,

5) za 40 lat pracy - 300% wynagrodzenia miesięcznego,

6) za 45 lat pracy - 400% wynagrodzenia miesięcznego.

2. Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego określi,w drodze rozporządzenia, zasady zaliczania okresów pracy i innych okresów, uprawniającychdo nagrody jubileuszowej oraz zasady jej obliczania i wypłacania.

3. Pracownikowi uczelni publicznej przysługuje dodatkowewynagrodzenie roczne, według odrębnych przepisów.

5. Pracownikowi uczelni może być przyznana nagroda zuczelnianego funduszu nagród według zasad określonych w regulaminie uzgodnionym przezrektora z uczelnianymi organizacjami związków zawodowych.

Art. 190

1. Dla pracowników uczelni tworzy się zakładowy fundusz świadczeńsocjalnych w wysokości 8% planowanych rocznych środków przeznaczonych nawynagrodzenia osobowe, pomniejszonych o składki na ubezpieczenia emerytalne,rentowe i chorobowe, finansowane ze środków ubezpieczonych.

2. Dla byłych pracowników uczelni, będących emerytami lubrencistami, tworzy się zakładowy fundusz świadczeń socjalnych, przy uwzględnieniuliczby tych osób w uczelni oraz 5% przeciętnej emerytury i renty z pozarolniczego systemuubezpieczeń z roku ubiegłego na uprawnionego.

Art. 191

Pracownik uczelni, z którym rozwiązano stosunek pracy z powoduprzejścia na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy, ma prawo dojednorazowej odprawy w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia przysługującego za ostatnimiesiąc zatrudnienia.

Art. 192

1. W sprawach wynikających ze stosunku pracy pracownikauczelni, nie uregulowanych w ustawie, stosuje się przepisy Kodeksu pracy.

2. Spory o roszczenia ze stosunku pracy pracownika uczelnirozpatrują sądy pracy.

Rozdział 7 Przepisy szczególne

Art. 193

Statut uczelni niepublicznej może ustanowić inne niż określonew ustawie stanowiska pracownicze oraz kwalifikacje wymagane do ich objęcia, a takżeodmienne uregulowanie praw i obowiązków pracowników.

Art. 194

Stosunek pracy z nauczycielem akademickim w uczelniniepublicznej nawiązuje się w drodze umowy o pracę. Umowę o pracę zawiera i rozwiązuje w imieniuuczelni organ wskazany w jej statucie.

Dział V Stopień doktora

Art. 195

Stopień doktora nadaje się w określonej dziedzinie nauki lubsztuki, w zakresie dyscypliny naukowej lub artystycznej.

Art. 196

1. Stopień doktora nadają jednostki organizacyjne uczelni orazplacówki naukowe lub jednostki instytucji naukowych, dalej zwane łącznie„jednostkami naukowymi”.

2. Jednostka naukowa uzyskuje uprawnienia do nadawania stopniadoktora w trybie art.10, art. 30 i art.36.

Art. 197

1. Uprawnienie do nadawania stopnia doktora w określonejdziedzinie nauki może otrzymać jednostka naukowa zatrudniająca co najmniej dwanaście osób,uprawiających tę dziedzinę i mających uprawnieniewalidacyjne, będąc dla tych osób podstawowym miejscem pracy.

2. W określonej dziedzinie sztuki uprawnienie, o którym mowa wust.1, może otrzymać jednostka naukowa zatrudniająca co najmniej siedem osób,uprawiających tę dziedzinę i mających uprawnienie walidacyjne, będąc dla tych osóbpodstawowym miejscem pracy.

3. Uprawnienie do nadawania stopnia doktora może obejmowaćtylko te dyscypliny naukowe, które w danej jednostce naukowej są reprezentowaneprzez co najmniej pięć osób mających uprawnienie walidacyjne, a w zakresie sztuki idyscyplin artystycznych - przez co najmniej trzy takie osoby.

Art. 198

W razie braku w kraju jednostki naukowej właściwej dlaprzeprowadzenia przewodu doktorskiego, minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego,działając na wniosek jednostki naukowej lub z urzędu, może zarządzić uzupełnienieskładu rady wskazanej przez siebie jednostki naukowej o osoby z uprawnieniem walidacyjnym,nie będące członkami tej rady. Osoby te mają uprawnienia członka danej rady w sprawachtego przewodu doktorskiego.

Art. 199

1. Stopień doktora nadaje się w drodze przewodu doktorskiegowszczętego na wniosek osoby ubiegającej się o nadanie stopnia.

2. Organem właściwym do prowadzenia przewodu doktorskiego jestrada uprawnionego wydziału uczelni lub rada naukowa innej uprawnionej jednostkinaukowej, dalej zwana „radą”.

3. Czynności przewodu doktorskiego, z wyłączeniemwymienionych w art. 202 ust.1, może przeprowadzić komisja przewodu doktorskiego powołana przez radę.

Art. 200

1. Stopień doktora nadaje się osobie, która:

1) ma stopień magistra, magistra inżyniera, lekarza lub inny równorzędny,

2) zdała z wynikiem pomyślnym egzaminy doktorskie,

3) przedłożyła wraz ze streszczeniem rozprawę doktorską iobroniła ją przed radą uprawnionej jednostki naukowej w toku publicznej obrony.

2. Egzaminy doktorskie przeprowadza się w zakresie:

1) dyscypliny podstawowej odpowiadającej tematowi rozprawydoktorskiej,

2) dyscypliny dodatkowej określonej przez radę,

3) języka obcego.

Art. 201

1. Rozprawa doktorska powinna stanowić znaczący wkład autoraw rozwój dyscypliny naukowej, zawierać oryginalne, dokonane przez autora, rozwiązaniezagadnienia naukowego, wykazywać jego ogólną wiedzę teoretyczną i umiejętnośćsamodzielnego prowadzenia pracy naukowej.

2. Rozprawa doktorska powinna być udostępniona społecznościnaukowej przez opublikowanie, przy czym przynajmniej jeden jej egzemplarzpowinien być przedstawiony do wglądu w ogólnodostępnej bibliotece naukowej, co najmniejdwa tygodnie przed publiczną obroną, z wyłączeniem prac lub ich części objętychtajemnicą państwową lub ochroną własności gospodarczej.

3. Rozprawę doktorską może stanowić oryginalne osiągnięcieprojektowe, konstrukcyjne lub technologiczne, sprawdzone w praktyce,jeżeli odpowiada warunkom określonym wust.1.

4. Rozprawę doktorską może stanowić część pracyzbiorowej, jeżeli opracowanie wydzielonego zagadnienia jest indywidualnym wkładem osoby,ubiegającej się o nadanie stopnia doktora, oraz odpowiada wymaganiom ust.1.

5. Przepisy ust.1-4 stosuje się odpowiednio do wyników twórczościartystycznej.

Art. 202

1. Czynności przewodu doktorskiego kończą się uchwałamirady w przedmiocie:

1) wszczęcia przewodu doktorskiego i wyznaczenie promotora,

2) wyznaczenia recenzentów,

3) przyjęcia rozprawy doktorskiej i dopuszczenia jej dopublicznej obrony,

4) nadania stopnia doktora.

2. W celu przeprowadzenia czynności przewodu doktorskiego do składurady powołuje się wszystkich pracowników jednostki naukowej, mającychuprawnienie walidacyjne i uprawiających dyscyplinę nauki lub sztuki, której dotyczyrozprawa doktorska.

3. Informację o terminie i miejscu publicznej obrony rozprawydoktorskiej podaje się do publicznej wiadomości nie później niż 14 dni przed dniemobrony poprzez umieszczenie jej wraz z obszernym streszczeniem rozprawy i recenzjami w ogólnodostępnejnaukowej sieci informatycznej.

4. W terminie jednego roku od daty wejścia w życie ustawyminister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego w porozumieniu z Państwową KomisjąAkredytacyjną określi w drodze rozporządzenia szczegółowe warunki i tryb prowadzeniaprzewodów doktorskich, w tym zasady wprowadzenia w życie wymagań wynikających z ust.3.

Art. 203

1. Promotorem rozprawy doktorskiej może być osoba mającastopień naukowy doktora w zakresie odpowiedniej dziedziny nauki lub sztuki.

2. W przewodach doktorskich powołuje się co najmniej trzechrecenzentów, w tym nie więcej niż jednego zatrudnionego w tej samej szkole wyższejlub w tej samej placówce naukowej, której pracownikiem jest osoba ubiegająca się onadanie stopnia naukowego.

3. Recenzentem rozprawy doktorskiej, dotyczącej określonejdziedziny nauki, może być osoba, która ma stopień doktora w zakresie danej lub pokrewnejdziedziny nauki lub sztuki.

Art. 204

1. Uchwały, o których mowa w art. 202, są podejmowane w głosowaniutajnym i zapadają bezwzględną większością ważnie oddanych głosów przyobecności co najmniej połowy ogólnej liczby osób uprawnionych do głosowania.

2. Do głosowania, o którym mowa w ust.1, uprawnieni są członkowierady w składzie poszerzonym, zgodnie z art. 202 ust.2, mający stopień doktora,a ponadto osoby zaproszone do uzupełnienia składu rady zgodnie z art. 198 orazrecenzenci i promotor rozprawy doktorskiej.

Art. 205

1. Uchwała o nadaniu stopnia doktora staje się prawomocna zchwilą jej podjęcia z zastrzeżeniem art. 30 ust.7 pkt 2. Jednostka naukowa, mającaograniczone uprawnienia do nadawania stopnia doktora, przedstawia uchwałę wraz z aktamiprzewodu doktorskiego Państwowej Komisji Akredytacyjnej w terminie jednego miesiącaod dnia jej podjęcia.

2. Jeżeli uchwała, o której mowa w art. 202 ust.1 jestodmowna, osoba ubiegająca się o nadanie stopnia doktora może wnieść odwołanie do PaństwowejKomisji Akredytacyjnej w terminie miesiąca od doręczenia jej treści uchwały.

3. Państwowa Komisja Akredytacyjna w terminie trzech miesięcyod dnia wniesienia odwołania podejmuje decyzję o:

1) utrzymaniu w mocy zaskarżonej uchwały,

2) uchyleniu uchwały i skierowaniu sprawy do ponownegorozpatrzenia przez radę tej samej lub innej jednostki naukowej.

Art. 206

W postępowaniach dotyczących nadania stopnia doktora wzakresie nie uregulowanym w ustawie stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu postępowaniaadministracyjnego.

Art. 207

Osobie, której wszczęto przewód doktorski może byćprzyznane stypendium.

Art. 208

Jednostka naukowa uprawniona do nadawania stopnia doktora możeprowadzić studia doktoranckie.

Art. 209

Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego określa, wdrodze rozporządzenia, zasady organizowania studiów doktoranckich, rekrutacji na te studia,przyznawania stypendiów studentom tych studiów oraz stypendiów, o których mowa wart.207.

Dział VI

Zmiany w przepisach obowiązujących, przepisy przejściowe i końcowe

Art. 210

1. W okresie przejściowym, nie dłuższym niż 10 lat, bezpłatnanauka w uczelniach publicznych jest dostępna dla studentów obywateli polskich wramach limitu miejsc określonego przyznaną na szkolnictwo wyższe dotacją z budżetupaństwa, wymienioną w art.78 ust.1. Warunkiem przyjęcia na studia jest pozytywnywynik procedury kwalifikacyjnej, o której mowa w art.82, oraz selekcji wynikającejz limitu miejsc.

2. Limit miejsc w danym roku nie może być mniejszy od liczbystudiujących bezpłatnie w roku poprzedzającym. Coroczny wzrost dotacji z budżetu państwapowinien zapewnić dojście w okresie wymienionym w ust.1 do dostępności bezpłatnychstudiów w uczelniach publicznych zgodnie z art.70 ust.2 Konstytucji RzeczypospolitejPolskiej.

3. Podział dotacji z budżetu państwa pomiędzy uczelniepubliczne następuje w trybie art.79.

4. Uczelnia publiczna może, w okresie wymienionym w ust.1,przyjąć na studia płatne studentów ponad liczbę miejsc wynikającą z dotacji budżetowej,jeżeli zapewnia kształcenie na poziomie określonym standardem PaństwowejKomisji Akredytacyjnej.

5. Wysokość opłaty za studia nie może być wyższa od kosztówkształcenia na danym kierunku studentów studiów bezpłatnych.

6. Prawa i obowiązki studentów płacących za studia orazobowiązki uczelni wobec nich są takie same jak na studiach bezpłatnych.

7. Student uczelni publicznych płacący za studia, może uzyskaćprawo do studiów bezpłatnych, jeżeli zwolniło się miejsce w ramach limitu dladanej uczelni lub wydziału.

Decyzje w tej sprawie podejmuje rektor.

Art. 211

1. Rada Główna Szkolnictwa Wyższego oraz Państwowa KomisjaAkredytacyjna, działające w dniu wejścia w życie ustawy, działają w dotychczasowym składziei na dotychczasowych zasadach do końca kadencji, na którą zostaływybrane.

2. Kolegialne i jednoosobowe organy uczelni, działające w dniuwejścia w życie ustawy, działają w dotychczasowym składzie do końca kadencji, na którązostały wybrane.

Art. 212

Z dniem wejścia w życie ustawy grunty państwowe pozostającew zarządzie uczelni publicznej lub będące przedmiotem użytkowania wieczystegouczelni publicznej stają się jej własnością.

Art. 213

1. Wnioski zgłoszone, a nie rozpatrzone do dnia wejścia w życieustawy, dotyczące zmiany struktury wewnętrznej uczelni, podlegają rozpatrzeniu w trybiei na zasadach określonych w niniejszej ustawie.

2. Istniejące w dniu wejścia w życie ustawy, filie uczelni iwydziały zamiejscowe oraz oddziały zamiejscowe i punkty konsultacyjne działają wdotychczasowych formach organizacyjnych. Przekształcanie i znoszenie tych jednosteknależy do właściwości senatu uczelni.

Art. 214

1. Do stosunków pracy pracowników uczelni, powstałych przeddniem wejścia w życie ustawy, stosuje się jej przepisy.

2. Stosunek pracy nauczycieli akademickich, zajmujących w dniuwejścia w życie ustawy stanowiska profesora zwyczajnego, profesora nadzwyczajnego,docenta, adiunkta i starszego wykładowcy przekształca się w taki sposób, żeosoba zajmująca stanowisko:

1) profesora zwyczajnego lub profesora nadzwyczajnego, mającatytuł naukowy, zajmuje stanowisko profesora zwyczajnego w rozumieniu ustawy,

2) profesora nadzwyczajnego i nie mająca tytułu naukowegozajmuje stanowisko profesora nadzwyczajnego w rozumieniu ustawy,

3) docenta lub adiunkta i mająca stopień naukowy doktorahabilitowanego, zajmuje stanowisko profesora nadzwyczajnego w rozumieniu ustawy,

4) docenta lub adiunkta i mająca stopień naukowy doktora,zajmuje stanowisko profesora pomocniczego w rozumieniu ustawy, jeśli okres jej zatrudnieniana zajmowanym dotychczas stanowisku w dniu wejścia w życie ustawy wynosi conajmniej pięć lat,

5) adiunkta i mająca stopień naukowy doktora, nie spełniającawarunku wymienionego w pkt 4, pozostanie na dotychczasowym stanowisku do dnia, w którymcałkowity okres jej pracy na stanowisku adiunkta wyniesie pięć lat, a od tegodnia zajmie stanowisko profesora pomocniczego.

6) starszego wykładowcy i mająca stopień naukowy doktora,zajmuje stanowisko profesora pomocniczego w rozumieniu ustawy, jeśli łącznyokres jej zatrudnienia na stanowisku adiunkta i starszego wykładowcy w dniu wejścia w życieustawy wynosi co najmniej pięć lat i jeśli wyraziła zgodę na takie przekształcenie.

3.Na stanowisku profesora nadzwyczajnego można zatrudnić osobęmającą stopień doktora, która uzyskała pozytywną ocenę swych osiągnięćdydaktycznych i naukowych, jeśli łączny okres jej pracy na stanowiskach profesora pomocniczego, adiunktalub starszego wykładowcy wynosi co najmniej pięć lat.

4. Nauczyciele akademiccy mianowani przed dniem wejścia w życieustawy pozostają zatrudnieni na podstawie mianowania, chyba że wyrażą wolęnawiązania stosunku pracy na podstawie umowy o pracę.

5. Pracownicy zatrudnieni na stanowiskach starszego kustosza istarszego dokumentalisty dyplomowanego, kustosza i dokumentalisty dyplomowanego, adiunktabibliotecznego i adiunkta dokumentacji i informacji naukowej, asystentabibliotecznego i asystenta dokumentacji i informacji naukowej, kustosza, starszegobibliotekarza oraz starszego dokumentalisty i posiadające stopień magistra lub równorzędnyzachowują na czas nieokreślony uprawnienia, przysługujące im na mocy art.77ustawy z dnia 12 września 1990 r. o szkolnictwie wyższym, chyba że nowa ustawaprzewiduje uprawnienia korzystniejsze.

6. Kierownicy jednostek organizacyjnych uczelni zachowująstanowiska do czasu wejścia w życie statutu uczelni, uchwalonego na podstawie ustawy.

7. Rektorzy uczelni, w terminie miesiąca od dnia wejścia w życieustawy dostosują do przepisów ustawy dokumenty dotyczące nawiązania stosunkupracy z pracownikami uczelni.

Art. 215

Wnioski uczelni o mianowanie na stanowisko profesora zwyczajnegonie rozpatrzone do dnia wejścia w życie ustawy przez właściwego ministra, sązwracane uczelniom.

Art. 216

Nie rozpatrzone do dnia wejścia w życie niniejszej ustawywnioski o przyznanie uprawnienia do nadawania stopnia doktora rozpatruje się na podstawieprzepisów tej ustawy.

Art. 217

1. Stopień doktora uzyskany na podstawie dotychczasowychprzepisów, staje się stopniem doktora określonym w niniejszej ustawie.

2. Osoby, które w dniu wejścia w życie ustawy mają tytułnaukowy profesora lub stopień naukowy doktora habilitowanego, zachowują prawo używania tegotytułu lub tego stopnia.

3. Osoby, które mają prawo używania tytułu profesorazwyczajnego lub tytułu profesora nadzwyczajnego zachowują prawo używania tych tytułów.

4. Osoby, które mają tytuł naukowy lub stopień naukowydoktora habilitowanego uprawnienie walidacyjne otrzymują z mocy prawa.

Art. 218

1. Przewody doktorskie, w których rady jednostekorganizacyjnych wyznaczyły recenzentów, przewody habilitacyjne oraz postępowania o nadanie tytułunaukowego, nie zakończone do dnia wejścia w życie ustawy są prowadzone w dalszym ciągu napodstawie przepisów dotychczasowych w czasie nie dłuższym niż 2 lata.

2. Przewody kwalifikacyjne I i II stopnia w zakresie sztuki idyscyplin artystycznych, nie zakończone do dnia wejścia w życie ustawy, są prowadzone wdalszym ciągu na podstawie przepisów dotychczasowych w czasie nie dłuższym niż 2 lata.

Art. 219

1. Uczelnie, które w dniu wejścia w życie ustawy mająuprawnienie do nadawania tytułów zawodowych licencjata lub magistra otrzymują uprawnienie donadawania stopni kwalifikacji zawodowej licencjata i magistra, odpowiednio, naokres pięciu lat pod warunkiem spełniania w tym okresie wymagań przy którychuprawnienie otrzymały. W tym okresie, na wniosek zainteresowanych jednostek, uprawnieniewinno być potwierdzone przez Państwową Komisję Akredytacyjną.

2. Jednostki naukowe, które w dniu wejścia w życie ustawy mająuprawnienie do nadawania stopnia naukowego doktora, zachowują to uprawnienie na okres pięciulat pod warunkiem spełniania w tym okresie wymagań, przy których uprawnienieotrzymały. W okresie tym, na wniosek zainteresowanych jednostek spełniających wymaganiaart.197, uprawnienie powinno być potwierdzone przez Państwową KomisjęAkredytacyjną.

3. Jednostki naukowe, które w dniu wejścia w życie ustawy mająuprawnienie do przeprowadzania przewodów kwalifikacyjnych w zakresie sztuki idyscyplin artystycznych, otrzymują na okres pięciu lat uprawnienie do nadawania stopnianaukowego doktora, pod warunkiem spełniania w tym okresie wymagań, przy którychuprawnienie otrzymały. W okresie tym, na wniosek zainteresowanych jednostek spełniającychwymagania art.197, uprawnienie powinno być potwierdzone przez Państwową KomisjęAkredytacyjną.

4. Uczelnie oraz jednostki naukowe, jeśli nie przedstawiąwniosków, o których mowa w ust.1, 2 i 3 tracą uprawnienia do nadawania stopni kwalifikacjizawodowej po upływie pięciu lat od wejścia w życie ustawy.

Art. 220

W ustawie z dnia 23 grudnia 1994 r. o kształtowaniu środkówna wynagrodzenia w państwowej sferze budżetowej oraz o zmianie niektórych ustaw(Dz.U. z 1995 r. Nr 34, poz.163, z 1996 r. Nr 106, poz.496 i Nr 139, poz.647, z 1997 r.Nr 133, poz.883 oraz z 1998 r.

Nr 117, poz.756, Nr 155, poz.1014 i 1016, Nr 160, poz.1059) wart.2 w ust.1 pkt 1 skreśla się wyrazy: "oraz szkoły wyższe i inne jednostki prowadzącegospodarkę finansową na zasadach określonych w art.30 ustawy z dnia 12 września 1990 r. oszkolnictwie wyższym (Dz.U.

Nr 65, poz.385, z 1992 r. Nr 54, poz.254 i Nr 63, poz.314, z1994 r. Nr 1, poz.3, Nr 43, poz.163, Nr 105, poz.509 i Nr 121, poz.591, z 1996 r. Nr 5,poz.34 i Nr 24, poz.110, z 1997 r.

Nr 28, poz.153, Nr 96, poz.590, Nr 104, poz.661, Nr 121, poz.770i Nr 141, poz.943 oraz z 1998 r. Nr 50, poz.310, Nr 106, poz.668 i Nr 162, poz.1115 i1118).

Art. 221

W ustawie z dnia 6 lutego 1997 r. o powszechnym ubezpieczeniuzdrowotnym (Dz.U. Nr 28, poz.153 i Nr 75, poz.468, z 1998 r. Nr 117, poz.756, Nr 137,poz.887, Nr 144, poz.929 i Nr 162, poz.1116) wprowadza się następujące zmiany:

1) art.2 otrzymuje brzmienie:

"Art.2. Ubezpieczonymi na podstawie przepisów ustawy sąosoby posiadające obywatelstwo polskie i zamieszkujące na terytoriumRzeczypospolitej Polskiej oraz cudzoziemcy przebywający na terytorium RzeczypospolitejPolskiej na podstawie karty stałego pobytu albo karty czasowego pobytu, wydanej im w związkuz udzieleniem statusu uchodźcy, w związku z zatrudnieniem w charakterze nauczycielaakademickiego lub nauczyciela, albo nauką odbywaną na zasadach określonych wodrębnych przepisach, jeżeli:

1) podlegają obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego,

2) ubezpieczają się dobrowolnie,

3) są członkami rodziny osób, o których mowa w pkt 1 i2.";

2) w art.7 pkt 21 lit. a otrzymuje brzmienie:

"a) dziecko własne, dziecko drugiego małżonka, dzieckoprzysposobione oraz wnuka i dziecko obce przyjęte na wychowanie, również w ramach rodzinyzastępczej, do ukończenia przez nie 18 lat, a jeżeli kształci się dalej -do ukończenia nauki, natomiast jeżeli jest niepełnosprawne w znacznym stopniu - bezograniczenia wieku,";

3) w art.8 pkt 21 otrzymuje brzmienie:

"21) cudzoziemcy przebywający na terytoriumRzeczypospolitej Polskiej na podstawie karty stałego pobytu albo karty czasowego pobytu, wydanej im wzwiązku z udzieleniem statusu uchodźcy, w związku z zatrudnieniem w charakterzenauczyciela akademickiego lub nauczyciela, albo nauką odbywaną na zasadach określonychw odrębnych przepisach.";

4) w art.15:

a) w pkt 1 po wyrazach "w art.8 pkt 11" dodaje sięwyrazy "i 21",

b) w pkt 3 wyrazy "w art.8 pkt 12 i 13" zastępuje sięwyrazami "w art.8 pkt 12, 13 i 21",

5) w art.16 ust.4 otrzymuje brzmienie:

"4. Osoby wymienione w art.8 pkt 11, 20 i 21 zgłaszają doubezpieczenia zdrowotnego szkoły, zakłady kształcenia nauczycieli, szkoły wyższe,jednostki prowadzące studia doktoranckie i inne formy kształcenia, placówki opiekuńczo-wychowawcze, resocjalizacyjne i domy pomocy społecznej.";

6) w art.25 ust.1:

a) w pkt 5 po wyrazach "w art.8 pkt 11" dodaje sięwyrazy "i 21",

b) pkt 6 otrzymuje brzmienie:

"6) studentowi studiów doktoranckich i innych form kształcenia,o których mowa w art.8 pkt 12 i 21, opłaca szkoła wyższa lub jednostkaorganizacyjna prowadząca studia doktoranckie i inne formy kształcenia, w której osoby teodbywają studia, jeżeli nie podlegają one obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innegotytułu,".

Art. 222

W ustawie z dnia 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniurocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej (Dz.U. Nr 160, poz.1080i z 1998 r. Nr 155, poz.1014) w art.4 wprowadza się następujące zmiany:

1) w ust.1 kropkę zastępuje się przecinkiem i dodaje sięwyrazy" "z zastrzeżeniem ust.3.",

2) dodaje się ust.3 w brzmieniu:

"3. Wynagrodzenie roczne nauczycieli akademickich ustala sięw wysokości 8,5% sumy minimalnego wynagrodzenia zasadniczego, określonego wprzepisach odrębnych, otrzymanego przez nauczyciela akademickiego w ciągu rokukalendarzowego, za który przysługuje to wynagrodzenie.".

Art. 223

W ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeńspołecznych (Dz.U. Nr 137, poz.887) art. 11 ust.1 otrzymuje brzmienie:

"Art.11.1. Obowiązkowo ubezpieczeniu chorobowemu podlegająosoby wymienione w art.6 ust.1 pkt 1, 3 i 12, z wyłączeniem nauczycieliakademickich.".

Art. 224

W ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach zFunduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. Nr 162, poz.1118) w art.7 dodaje się pkt 9ai 9b w brzmieniu:

"9a) studiów doktoranckich i aspirantury naukowej wwymiarze określonym w decyzji o ich utworzeniu, 9b) asystenckich studiów przygotowawczych,".

Art. 225

W ustawie z dnia 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach (Dz.U. Nr 85,poz.539) w art. 29:

1) po ust.3 dodaje się ust.3a następującej treści:„Stanowiska pracowników bibliotecznych w uczelniach określa ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym orazrozporządzenie ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego”,

2) po ust.4 dodaje się ust.4a następującej treści:„Wymagania kwalifikacyjne, jakie spełniać powinni pracownicy biblioteczni w wyższych uczelniach, określaminister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego w drodze rozporządzenia”.

Art. 226

Nauczyciel akademicki urodzony przed dniem 1 stycznia 1949 rokumoże, na swój wniosek, przejść na emeryturę, jeżeli ukończył 60 lat życia iprzepracował 30 lat, w tym 20 lat w szkolnictwie lub instytucjach naukowych - w przypadku mężczyzny,a w - w przypadku kobiety - po ukończeniu 55 lat życia i przepracowaniu 25 lat,w tym 20 lat w szkolnictwie lub instytucjach naukowych.

Art. 227

Istniejące w dniu wejścia w życie ustawy uczelnie państwowei niepaństwowe stają się odpowiednio uczelniami publicznymi i niepublicznymi w rozumieniuustawy.

Art. 228

1. Uczelnie, które w dniu wejścia w życie ustawy, kształcąwyłącznie na poziomie studiów podstawowych stają się uczelniami zawodowymi w rozumieniuustawy.

2. Studia zawodowe, prowadzone w dniu wejścia w życie ustawy,stają się studiami podstawowymi w rozumieniu ustawy.

Art. 229

W niepaństwowych uczelniach zawodowych, w ciągu roku od dniawejścia w życie ustawy, minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego, na wniosekzałożyciela i właściwego organu uczelni, dokona przyporządkowania specjalności kształceniado kierunków studiów, o których mowa w art.39 pkt 2.

Art. 230

1. Do spraw dyscyplinarnych nauczycieli akademickich i studentów,wszczętych przed dniem wejścia w życie ustawy, stosuje się dotychczasowe przepisy,chyba że przepisy tej ustawy są korzystniejsze dla obwinionego. Rewizje nadzwyczajnewniesione do komisji dyscyplinarnej prze Radzie Głównej Szkolnictwa Wyższego i nierozpatrzone do dnia wejścia w życie ustawy nie podlegają rozpoznaniu.

2. Od orzeczeń, których dotyczyły rewizje nadzwyczajne,ukarany nauczyciel akademicki lub student może wnieść kasację do Sądu Najwyższego w terminie30 dni od dnia wejścia w życie ustawy.

Art. 231

Kadencja Rady Wyższego Szkolnictwa Artystycznego i CentralnejKomisji do Spraw Tytułu Naukowego i Stopni Naukowych wygasa z dniem.............................. .

Art. 232

Przepisów działu IV ustawy nie stosuje się do żołnierzy wczynnej służbie wojskowej, wyznaczonych do wykonywania zadań poza wojskiem na stanowiskachnauczycieli akademickich.

Art. 233

Właściwe organy uczelni, w okresie roku od dnia wejścia w życieustawy, uchwalą wymagane jej przepisami wewnętrzne akty normatywne.

Art. 234

Do czasu wydania przepisów wykonawczych przewidzianych wniniejszej ustawie, nie dłużej jednak niż do dnia , pozostają w mocy przepisy dotychczasowychaktów wykonawczych, jeżeli nie są sprzeczne z jej przepisami.

Art. 235

Tracą moc:

1) ustawa z dnia 12 września 1990 r. o szkolnictwie wyższym (Dz.U.Nr 65, poz.385, z 1991 r. Nr 104, poz.450, z 1992 r. Nr 54, poz.254, Nr 63, poz.314, z1994 r. Nr 1, poz.3, Nr 43, poz.163, Nr 105, poz.509, Nr 121, poz.591, z 1996 r. Nr 5,poz.34, Nr 24, poz.110, z 1997 r. Nr 28, poz.153, Nr 96, poz.590, Nr 104, poz.661, Nr 121,poz.770, Nr 141, poz.943 oraz z 1998 r. Nr 50, poz.310, Nr 106, poz.668, Nr 162, poz.1115i 1118),

2) ustawa z dnia 12 września 1990 r. o tytule naukowym istopniach naukowych (Dz.U. Nr 65, poz.386, z 1996 r. Nr 107, poz.500 oraz z 1997 r. Nr 43,poz.272),

3) ustawa z dnia 26 czerwca 1997 r. o wyższych szkołachzawodowych (Dz.U. Nr 96, poz.590 oraz z 1998 r. Nr 106, poz.668).

Art. 236

Ustawa wchodzi w życie z dniem ... ... ... roku.

UZASADNIENIE

Zmiany zachodzące w Polsce w ostatnim dziesięcioleciu, a zwłaszczadocenienie przez społeczeństwo wartości wyższego wykształcenia, stworzyłydla szkolnictwa wyższego szansę znacznego rozwoju. Powstały liczne uczelnie niepaństwowe,szybko powiększające liczbę swych studentów. Wiele uczelni państwowych poszerza ofertęedukacyjną wprowadzając nowe kierunki i formy studiów. Otwierane są nowe państwowe wyższeszkoły zawodowe.

Ogólna liczba studentów wzrosła z 380 tysięcy w 1990 roku do1,7 miliona w 2001 r. Równocześnie jednak, wskutek braku perspektywicznej politykipaństwa, większość uczelni państwowych znalazła się w stanie poważnego kryzysu. Głównejego przyczyny, to wieloletnie niedofinansowanie, niedostateczny dopływ młodejkadry i zbyt powolny jej rozwój. Także regulacje prawne nie przystają do nowejsytuacji. Ustawy obowiązujące od 1990 roku utrudniają bowiem uczelniom organizowanie działalnościdydaktycznej i badawczej oraz racjonalne gospodarowanie swoim mieniem. Oczekiwany przezspołeczeństwo dalszy rozwój szkolnictwa wyższego wymaga zasadniczego zwrotu wpolityce edukacyjnej i naukowej państwa i odważnych zmian w ustawodawstwie.

Najważniejsze zmiany powinny dotyczyć modelu zasilaniafinansowego uczelni i modelu kariery naukowej nauczycieli akademickich. Zmiany wfinansowaniu zadań szkół wyższych powinny uwzględniać zróżnicowane możliwości zwiększaniaudziału środków pozabudżetowych, a także stopniowe powiększanie dotacji budżetowejdo wysokości pozwalającej na doprowadzenie stanu wykształcenia społeczeństwapolskiego do poziomu krajów zachodnioeuropejskich. Model kariery naukowej powinienopierać się na przyjęciu zasady, że stopień doktora, podobnie jak w większości krajówEuropy i świata, daje pełne podstawy dla samodzielności w uprawianiu nauki i prowadzeniuzajęć dydaktycznych.

Poważnymi wadami obecnego systemu szkolnictwa wyższego sąjego niespójność oraz niezbyt skuteczna ocena zewnętrzna jakości kształcenia inadawania stopni i tytułów zawodowych i naukowych. Niespójność tego systemu wynika m.in.stąd, że jest on regulowany przez trzy niezależnie działające ustawy: ustawęz dn. 12 września 1990 r. o szkolnictwie wyższym (z późniejszymi zmianami), ustawę zdn. 12 września 1990 r. o tytule naukowym i stopniach naukowych i ustawę z dn. 26 czerwca 1997r. o wyższych szkołach zawodowych.

Przed państwem polskim stanął imperatyw stworzenia systemu złożonegoz uczelni publicznych i niepublicznych, podlegających przepisom jednejustawy. Niezbędne jest utworzenie spójnego systemu, obejmującego uczelnie o różnympoziomie i o różnych profilach kształcenia, ale podlegającego jednolitym regułomprzy udzielaniu uprawnień do wydawania odpowiednich dyplomów państwowych oraz takim samymprocedurom oceny i akredytacji. Obowiązek nadzoru nad całym cywilnymszkolnictwem wyższym powinien spoczywać na Ministrze Edukacji Narodowej i Sportu.

Ustawa „Prawo o szkolnictwie wyższym” dotyczyszkół wyższych, zwanych też uczelniami, zarówno publicznych, jak i niepublicznych (jeśliprzepisy nie stanowią inaczej), zawodowych i akademickich oraz Katolickiego UniwersytetuLubelskiego. Ustawa nie dotyczy uczelni podlegających ustawie o wyższym szkolnictwiewojskowym, uczelni prowadzonych przez kościoły i związki wyznaniowe (opróczKUL) oraz szkół wyższych pomaturalnych (kolegiów) [art.3].

Ustawa zmienia dotychczasowe zasady nadzoru nad uczelniami. Nadzórnad uczelniami, których dotyczy ustawa, sprawuje minister właściwydo spraw szkolnictwa wyższego, jednak Prezes Rady Ministrów może przekazać nadzórnad określoną uczelnią innemu ministrowi, jeśli dojdzie do takiego porozumienia międzyzainteresowanymi ministrami [art.38]. Nadzór nad uczelniami nie sprzeciwia sięich autonomii, a granice uprawnień ministra i innych organów władzy państwowej wstosunku do uczelni określa sama ustawa.

Podstawowym zadaniem wszystkich uczelni, zawodowych iakademickich, jest kształcenie studentów, a do podstawowych zadań uczelniakademickich należy również uprawianie twórczości naukowej lub artystycznej oraz kształceniepracowników nauki [art.5].

Uczelnie nadają swoim absolwentom stopnie kwalifikacjizawodowej potwierdzone dyplomem państwowym [art.8], a stopniami tymi są: 1) stopieńlicencjata lub inżyniera, 2) stopień magistra lub równorzędny, 3) stopień doktora, któryjest stopniem naukowym [art.16]. Studiami prowadzącymi do uzyskania stopnikwalifikacji zawodowej są odpowiednio: 1) studia podstawowe, 2) studia magisterskie, 3)studia doktoranckie.

Ze względu na różny zakres podstawowych zadań i uprawnień uczelnie zalicza się do zawodowych albo do akademickich. Uczelnia, która uzyskałauprawnienia do prowadzenia tylko studiów podstawowych i do nadawania stopni licencjata lubinżyniera jest uczelnią zawodową. Uczelnia może być uznana za uczelnię akademicką,jeśli w określonym przez ustawę zakresie uzyskała i wykonuje uprawnienia do nadawaniastopnia magistra (lub równorzędnego) i prowadzi studia magisterskie. Wśród uczelniakademickich ustawa wyodrębnia kategorię uczelni uniwersyteckich, a taką możestać się uczelnia, jeśli w określonym przez ustawę zakresie uzyskała i wykonujeuprawnienia do nadawania stopnia doktora i prowadzi studia doktoranckie [art.9]. Uczelnieuniwersyteckie mają najszerszy zakres autonomii, np. same decydują o swoim statucie, gdyżminister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego nie sprawdza jego zgodności z ustawami iaktem utworzenia uczelni [art.48]. Przyjęta w projekcie ustawy kategoryzacja uczelni nieburzy podziałów dotychczas istniejących - jej celem jest większa przejrzystość systemu.Do kategorii uczelni uniwersyteckich będą należeć również uczelnie nie mająceuniwersytetu w nazwie - nadanie im jednak miana "uniwersyteckie" jest zgodne zpowszechną w świecie tendencją do uniwersalizacji wiedzy - zwłaszcza na poziomie studiówdoktoranckich.

Zasady udzielania uczelniom uprawnień do nadawania stopnikwalifikacji zawodowych są jednakowe dla uczelni publicznych iniepublicznych. Natomiast tryb powoływania tych uczelni jest różny ze względu na to, żeinne jest źródło środków (publiczne albo niepubliczne) na utworzenie i prowadzenie tych uczelni. Niemniej jednak ranga aktu utworzenia uczelni jest w przypadku uczelni publicznej iniepublicznej taka sama [art.17]: - uczelnię akademicką tworzy się w drodze ustawy o utworzeniuuczelni publicznej albo o upoważnieniu założyciela do utworzenia uczelniniepublicznej, - uczelnię zawodową tworzy się w drodze rozporządzenia RadyMinistrów o utworzeniu uczelni publicznej albo o upoważnieniu założyciela doutworzenia uczelni niepublicznej.

Takiej samej (odpowiednio) rangi są akty prawne o przekształceniu,zniesieniu i zmianie nazwy uczelni.

Ustawa zmienia dotychczasowy tryb tworzenia uczelniniepublicznych, który polegał na wyrażeniu zgody przez ministra edukacji narodowej nautworzenie uczelni. Dzięki tej zmianie uczelnie niepubliczne stają się równorzędnymijednostkami w stosunku do uczelni publicznych. Mając takie same uprawnienia do nadawania stopnikwalifikacji zawodowych jak uczelnie publiczne, uczelnie niepubliczne podlegają równieżtakiemu samemu trybowi nadzoru i oceny. Taki mechanizm powinien doprowadzić dozmniejszenia różnic w poziomie kształcenia studentów przez uczelnie nadające swymabsolwentom równorzędne stopnie kwalifikacji zawodowej. Uczelnie mogą się przekształcać iprzechodzić do innej kategorii, np. z grupy uczelni zawodowych do akademickich. Uczelnie mogą takżetracić posiadane uprawnienia. Likwidacja uczelni jest ostatecznością [art.21,art.42, art.44, art.48].

Instytucją kompetentną w zakresie oceny wniosku o utworzenienowej uczelni, oceny działalności uczelni istniejącej oraz o powierzenie jejodpowiednich uprawnień, jest Państwowa Komisja Akredytacyjna, a wnioski o utworzenie uczelniakademickiej opiniuje ponadto Rada Główna Szkolnictwa Wyższego [art.17]. Pozytywnaopinia tych organów jest konieczna do wszczęcia postępowania na szczeblu Rady Ministróww sprawie utworzenia uczelni. Inicjatorem utworzenia uczelni publicznej jest ministerwłaściwy do spraw szkolnictwa wyższego, a w przypadku uczelni zawodowej - takżesejmik województwa.

Inicjatorem utworzenia uczelni niepublicznej jest osoba fizycznalub niepubliczna osoba prawna, która obejmuje funkcję założyciela uczelni [art.19].

Rada Główna Szkolnictwa Wyższego jest,tak jak obecnie, wybieralnym organem przedstawicielskim szkolnictwa wyższego, który współdziałaprzede wszystkim z ministrem właściwym do spraw szkolnictwa wyższego. Liczy ona, tak jakobecnie, 30 członków, będących przedstawicielami nauczycieli akademickich i studentów,jednak zasady wyboru członków ulegają zmianie [art.28]: członków Rady będących przedstawicielami nauczycieliakademickich wybierają spośród siebie nauczyciele akademiccy mający stopień doktora izatrudnieni w uczelni jako podstawowym miejscu pracy. Nie ma zatem odrębnej grupy członkówbędących profesorami i doktorami habilitowanymi oraz członków nie mających tegostopnia (ani tytułu naukowego).

W wyborach do Rady Głównej biorą udział uczelnie publiczne iniepubliczne.

Kadencję Rady przedłużono do 4 lat. Do zadań Rady należym.in. opracowywanie problemów o charakterze strategicznym dla szkolnictwa wyższego,opiniowanie projektów aktów prawnych oraz opracowywanie i opiniowanie zasad i kryteriówrozdziału środków budżetowych pomiędzy uczelnie [art.25, 26].

Państwowej Komisji Akredytacyjnej przydzielasię kompetencje w zakresie ustanawiania warunków tworzenia i działania uczelni,udzielania uczelniom i jednostkom naukowym uprawnień do nadawania stopni kwalifikacji zawodowejoraz oceny jakości kształcenia [art.10, art.30]. Na podstawie opinii PaństwowejKomisji Akredytacyjnej minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego podejmuje decyzje wsprawie udzielenia lub

cofnięcia uczelni uprawnień do nadawania stopni kwalifikacjizawodowej.

Ogólny zakres działania Państwowej Komisji Akredytacyjnejobejmuje: − dotychczasowe zadaniaPaństwowej Komisji Akredytacyjnej, − Część zadańCentralnej Komisji do Spraw Tytułu Naukowego i Stopni Naukowych (w zakresie spraw dotyczących uprawnień do nadawania stopniadoktora).

Ponieważ ustawa znosi nadawanie tytułu naukowego oraz stopniadoktora habilitowanego, przestają istnieć pozostałe zadaniaCentralnej Komisji, które dotyczą tego zakresu spraw. Dlatego Centralna Komisja do Spraw TytułuNaukowego i Stopni Naukowych >ulega zniesieniu.

Nadzór nad uczelniami należydo kompetencji ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego (chyba że na podstawie decyzji PrezesaRady Ministrów nadzór nad określoną uczelnią obejmie inny minister) [art.38]. Ministerwłaściwy do spraw szkolnictwa wyższego, zgodnie z wnioskiem Państwowej KomisjiAkredytacyjnej, określa ogólne zasady funkcjonowania uczelni, a w zakresie spraw przewodówdoktorskich, także pozauczelnianych jednostek naukowych uprawnionych do nadawania stopnia doktora[art.39].

Kompetencje ministra do podejmowania decyzji dotyczącychnadawania stopnia doktora w jednostkach nie będących uczelniami, ani ich częścią,wynikają stąd, że prowadzenie przewodów doktorskich, łącznie ze studiamidoktoranckimi lub niezależnie od takich studiów, jest procesem kształcenia, w wyniku któregouzyskuje się ów najwyższy stopień kwalifikacji zawodowej. Za całość spraw dotyczącychstudiów wyższych i nadawania stopni kwalifikacji zawodowej powinien odpowiadać minister właściwydo spraw szkolnictwa wyższego. Dokonywanie oceny przewodów doktorskich orazjednostek prowadzących takie przewody należy do zadań Państwowej Komisji Akredytacyjnej,która kieruje swoje wnioski do ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego wsprawie powierzenia uprawnień do nadawania stopnia doktora, a także w sprawie cofnięcia,ograniczenia lub zawieszenia tych uprawnień.

Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego koryguje działaniauczelni, w przypadku gdy jej władze podejmują kroki niezgodne zprzepisami prawa, aktem utworzenia uczelni lub jej statutem. Minister może:

- uchylić uchwałę senatu uczelni lub decyzję rektora, a w razie poważnego naruszenia prawa:

- wystąpić do organu uczelni wybierającego rektora o odwołanierektora lub prorektora,

- zawiesić lub cofnąć uprawnienia uczelni do nadawania stopnikwalifikacji zawodowej,

- wszcząć postępowanie w sprawie zniesienia uczelni [art.42,art.43].

Decyzje ministra w zakresie nadzoru nad uczelniami są decyzjamiadministracyjnymi i podlegają zaskarżeniu do sądu administracyjnego [art.44].

Ustawa zapewnia uczelniom samorządność, w ramach obowiązującychprzepisów, m.in. przez działanie wybieranych organów kolegialnych (senat,rada wydziału) oraz jednoosobowych (rektor, dziekan) [art.49]. Podstawowymdokumentem ustalającym ustrój uczelni, regulującym jejfunkcjonowanie, jest statut uchwalony przez senat uczelni. Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego może określićzasady, którym powinien odpowiadać statut uczelni, jeśli nie jest ona uczelniąuniwersytecką w rozumieniu ustawy [art.48]. W organach kolegialnych reprezentowane są poszczególnegrupy pracowników oraz studenci, przy czym najliczniejszą reprezentację w tychorganach mają profesorowie (co najmniej połowę liczby członków) [art.50]. W uczelnizawodowej organem kolegialnym jest także konwent, który został ustanowiony przez ustawę z dn.26 czerwca 1997 r. o wyższych szkołach zawodowych [art.49 oraz art.52-55]. Projektowanaustawa w art.49 umożliwia uczelniom akademickim powołanie organu (rady powierniczej, radypatronackiej lub innego) łożonego z przedstawicieli uczelni i przedstawicieli wyłonionychprzez środowiska samorządowe, społeczne i zawodowe. Zadaniem tego organu jestwspieranie organizacyjne działalności uczelni i ułatwianie jej współpracy zotoczeniem. Zakładając, że wydatkowanie funduszy publicznych powinno podlegać ocenie, wprowadzono doobowiązków senatów i rad wydziałów uczelni publicznych nie tylko uchwalanie planurzeczowo-finansowego, ale także ocenę jego wykonania [art.51 ust.1 pkt 3].

Ustawa nie narusza tradycyjnego ustroju uczelni z wydziałamijako podstawowymi jednostkami organizacyjnymi, jednak dopuszcza inne sposobyorganizacji uczelni (np. uczelnia bezwydziałowa), jeśli tak ustanowi statut [art.68].Istotną jednostką uczelni jest biblioteka uczelniana, a także archiwum [art.70-73]. O kształcieadministracji uczelni ma decydować jej statut, który w przypadku uczelni akademickiejmoże zachować strukturę stosowaną obecnie z dyrektorem administracyjnym na czele służbadministracyjnych, albo wprowadzić stanowisko kanclerza o odpowiednio rozszerzonychkompetencjach [art.84].

Ponieważ każde z tych rozwiązań ma swoich zwolenników,powinna decydować o tym sama uczelnia. W przypadku uczelni zawodowej zachowano funkcjękanclerza tak jak w ustawie z dn. 26 czerwca 1997 r. o wyższych szkołach zawodowych.

W regulacjach dotyczących finansowaniauczelni przyjęto zasadę, że działalność dydaktyczna uczelni publicznej jest finansowana z budżetu państwa,a ponadto może być dofinansowywana z budżetu samorządu terytorialnego, przedewszystkim na szczeblu województwa [art.76, art.77]. Uczelnia może także korzystaćz innych źródeł finansowania, a przede wszystkim z odpłatnej działalności usługowej(dydaktycznej, badawczej, doradczej, technicznej i in.). W przypadku gdy uczelnia (zawodowa) mapowstać z inicjatywy samorządu wojewódzkiego, współfinansowanie przez samorząd może byćwarunkiem jej utworzenia.

Uczelnia publiczna jest zatem finansowana w formie dotacji budżetowejna działalność dydaktyczną, kształcenie nauczycieli akademickich, nautrzymanie majątku uczelni oraz na inwestycje. Ponadto budżet państwa finansuje główną częśćpomocy materialnej dla studentów. Zasady i tryb finansowania działalności naukowej ibadawczej uczelni publicznych są regulowane odrębnymi przepisami (art.15).

Uczelnia niepubliczna finansuje swoją działalność ze środkówniepublicznych, przede wszystkim z opłat pobieranych od studentów. Budżet państwauczestniczy w finansowaniu pomocy materialnej dla studentów tych uczelni na takich samychzasadach jak dla studentów uczelni publicznych. Ponadto budżet państwa możedofinansowywać dydaktyczną działalność tych uczelni, jeśli ustawa budżetowa przeznaczy środki na tencel (art.78).

Obecny sposób finansowania uczelni publicznych („państwowych”- według obecnej terminologii) budzi wątpliwości co do zgodności zkonstytucyjną zasadą „Nauka w szkołach publicznych jest bezpłatna” [Konstytucja RP art.70ust.2]. Obowiązująca ustawa z dn.

12 września 1990 r. o szkolnictwie wyższym umożliwiałauczelniom publicznym pobieranie opłat za studia od studentów studiów wieczorowych izaocznych. Wskutek rozwijania tych form studiów ogólna liczba osób studiujących w tym trybie iwnoszących opłaty jest obecnie porównywalna z liczbą studentów studiów dziennych(stacjonarnych). Wiele uczelni większość swych miejsc przeznacza dla studentów studiów płatnychze względu na zbyt niskie środki otrzymywane z budżetu. Konsekwentne wprowadzeniezasady, że wszyscy studenci uczelni publicznych studiują bezpłatnie wymagałoby znacznegozwiększenia środków budżetowych na pokrycie kosztów kształcenia studentów studiówwieczorowych i zaocznych.

Bez znacznego zwiększenia środków budżetowych uczelnie byłybyzmuszone do zawieszenia tych form studiów, a studenci pozbawieni możliwości ukończeniarozpoczętej nauki.

Zapis konstytucyjny „Nauka w szkołach publicznych jestbezpłatna" oznacza, że zasadnicze koszta nauczania nie mogą być pokrywane z kieszenipobierającego nauki lub jego rodziców. Środków budżetowych nie wystarcza jednak dlawszystkich chętnych i zakwalifikowanych na studia w uczelniach publicznych. Limitmiejsc w uczelniach musi być zatem określony środkami przeznaczonym na ten cel w budżeciepaństwa i kosztami rzeczywistymi studiów. Ustawa zasadnicza jest zatem ograniczanaw swym wykonaniu poprzez budżet państwa, podział środków między uczelnie iuchwały senatów określających liczbę miejsc każdego roku.

Uważając zatem, że wykonanie prawa konstytucyjnego do bezpłatnegonauczania jest ograniczane wielkością środków przyznanych na ten cel, wprojekcie ustawy zapisano w art.art.12,13, 76, 77, 82 i 83 stan istniejący. Limit studentów,którym państwo opłaca studia jest określony funduszami przyznanymi szkołom, a powyżej tegolimitu uczelnie, o ile mają możliwości, mają prawo w okresie przejściowym [art.210]przyjąć dodatkowych studentów płacących za studia. Każdy obywatel, o ile się zakwalifikowałna podstawie jednakowej i wspólnej dla wszystkich kandydatów procedury rekrutacyjnej,ma prawo domagać się przyjęcia na takie studia i mieć takie same prawa i obowiązkijak studenci przyjęci w ramach limitu.

W celu uniknięcia nadmiernego wzrostu studiów płatnychkosztem miejsc na studiach bezpłatnych, co spowodowałoby niekorzystne skutki społeczne,przyjmuje się, że już w pierwszym roku po wejściu w życie ustawy szkolnictwo wyższeotrzyma z budżetu państwa środki nie niższe niż 1,2% PKB [art.14] (w 2003 r.przeznaczono 0,9% PKB), a w kolejnych latach limit ustalany w ustawie budżetowej nie będzie niższyniż liczba studentów studiujących bezpłatnie w roku poprzednim [art.210].

Uczelnie publiczne będą, podobnie jak obecnie, korzystać zszeregu przywilejów ekonomicznych: stają się właścicielami użytkowanych gruntówi budynków, stanowiących własność Skarbu Państwa lub własność samorząduterytorialnego, będą zwolnione z podatków i ceł [art.75 oraz art.87].

Zgodnie z praktyką stosowaną obecnie w wielu krajach w Europiei przyjętą jako punkt dojścia w tzw. "procesie bolońskim", ustawaprzyjmuje trzystopniowy układ organizacji studiów wyższych: studia podstawowe, magisterskie orazdoktoranckie, dopuszczając >możliwość prowadzenia jednolitego kursu obejmującego oba niższestopnie [art.93]. Każdy stopień studiów kończy się nadaniem absolwentowiodpowiedniego stopnia kwalifikacji zawodowej: licencjata (lub równorzędnego), magistra (lub równorzędnego),albo doktora [art.93]. Przebieg studiów jest regulowany planami studiów iprogramami nauczania, ustalanymi dla poszczególnych kierunków i specjalnościzgodnie ze standardami, które ustala Państwowa Komisja Akredytacyjna [art.94]. Szczegółowąorganizację studiów oraz szczegółowe prawa i obowiązki studenta, nie wymienione wustawie, określa regulamin studiów. Uczelnie uniwersyteckie (w rozumieniu ustawy) mająsamodzielność w ustalaniu regulaminu studiów, a w pozostałych uczelniach regulaminpodlega zatwierdzeniu przez ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego [art.100].

Trzystopniowy układ studiów umożliwia studentom płynneprzechodzenie przez >kolejne stopnie, a przy tym stwarza możliwość uzyskaniadyplomu na takim poziomie kwalifikacji, który odpowiada ich potrzebom i możliwościom. Ułatwiato studentowi wybór i ewentualną zmianę uczelni, gdyż absolwent studiówpodstawowych może przenieść się na inną uczelnię w celu odbycia studiów magisterskich. Podobniejest ze studiami doktoranckimi.

Ustawa precyzuje status słuchacza studiów doktoranckich uznającgo za studenta, a więc osobę mającą takie same uprawnienia, jak studenci studiów niższychstopni. Ponadto student studiów doktoranckich korzysta dodatkowo z niektórych uprawnieńpracowniczych. Należą do nich: zaliczenie okresu studiów doktoranckich do okresu pracy,od którego zależą uprawnienia pracownicze (pod warunkiem przeprowadzenia obrony pracydoktorskiej), korzystanie z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych [art.107].

Studentem może zostaćosoba spełniająca określone warunki. Na studia podstawowe oraz na jednolite studia magisterskie przyjmuje się osoby mająceświadectwo dojrzałości, na studia magisterskie - osoby będące absolwentami studiówpodstawowych, a na studia doktoranckie - absolwentów studiów magisterskich [art.97].Uczelnia ustala szczegółowe warunki przyjęcia na studia oraz zakres egzaminu wstępnego (jeślijest stosowany) na podstawie uchwały senatu, a w uczelniach niepublicznych - napodstawie decyzji organu wskazanego w statucie [art.97 i art.98]. W uczelni publicznejliczbę miejsc oferowanych w ramach limitu studiów bezpłatnych dla nowo przyjmowanychstudentów określa senat biorąc za podstawę wysokość dotacji, którą uczelnia otrzymała nadziałalność dydaktyczną. Od studentów, przyjętych w ramach tak określonej liczby miejsc,mogą być pobierane opłaty za wymienione w ustawie usługi edukacyjne [art.83]. Do uprawnień studenta każdej uczelni należy możliwośćkorzystania z pomocy materialnej finansowanej przez budżet państwa [art.105]. Pomocta może być przyznawana w różnej formie: jako stypendium socjalne, stypendium dla osóbniepełnosprawnych lub zapomogi. Jest to pomoc przeznaczona dla osób, które ze względuna niskie dochody nie mogą same pokryć kosztów utrzymania w czasie studiów.Ponadto studenci mogą otrzymywać stypendia i nagrody jako wyróżnienie za dobre wyniki wstudiach. Wysokość stypendium dla studentów studiów doktoranckich została tak określona, żepowinno ono wystarczyć na samodzielne utrzymanie się stypendysty [art.106].

Ogólna liczba pracownikówuczelni od wielu lat utrzymuje się na stałympoziomie przy ciągłym wzroście liczby studentów. Rozwój uczelniniepublicznych nie przyczynia się do wzrostu ogólnej liczby czynnych nauczycieli akademickich, gdyżuczelnie te korzystają przeważnie z usług pracowników uczelni publicznych. Szczególnieniekorzystne są jednak zmiany struktury wieku. Znane zjawisko stałego od kilku latwzrostu średniego wieku nauczycieli akademickich zyskało nazwę „lukipokoleniowej”. Jedną z głównych przyczyn tego stanu są niskie wynagrodzenia w szkolnictwie wyższym wporównaniu ze stanowiskami, na których potrzebne są równorzędne kwalifikacje, w innychobszarach zatrudnienia. Ważnym argumentem przemawiającym za podjęciem pracy w uczelni jeststabilność zatrudnienia, której nie zapewnia wielu innych pracodawców. Nie możnapozbawić pracowników tej korzyści, gdyż uczyniłoby to pracę w uczelni jeszcze mniejatrakcyjną. Równocześnie obecny, wymuszony przez niskie płace, liberalny stosunek dopodejmowania przez nauczycieli akademickich stałej pracy poza uczelnią wpływa ujemnie napoziom zajęć dydaktycznych i na intensywność prac badawczych, a co za tym idzie - na rozwójnaukowy pracowników.

Główną wadą obecnego systemu zatrudniania i awansowanianauczycieli akademickich są nieracjonalne wymagania formalne, które powodują, żestatus profesora, mającego pełne uprawnienia akademickie, osiąga się zbyt późno, aokres pracy, w którym sprawność intelektualna jest największa, upływa na działaniach, którychcelem nadrzędnym jest awans formalny. Projekt ustawy wprowadza zmiany w systemie stanowisknauczycieli akademickich [art.140], których zadaniem jest prowadzenie zarównodydaktyki, jak i badań naukowych (zwanych dotychczas „pracownikaminaukowo-dydaktycznymi”), a zwłaszcza kryteriów stosowanych przy obsadzaniu tych stanowisk:

1. Pozostawia się stanowisko asystenta przeznaczone dla osób,które mają stopień naukowy magistra i zamierzają ubiegać się o stopień naukowy doktora.

2. Następnym szczeblem ma być stanowisko profesorapomocniczego, które może zajmować osoba mająca stopień doktora, jeśli wygra konkurs na tostanowisko. Konkurs ogłasza się wtedy, gdy dana jednostka organizacyjna dysponuje nie obsadzonymetatem profesora, przy czym liczba etatów wynika z zadań wykonywanych przezjednostkę (a nie z liczby osób, które uzyskały doktorat). Postępowanie konkursowe mazasadnicze znaczenie dla prawidłowego obsadzania stanowisk profesorów w uczelniach orazdla poziomu naukowego całego środowiska akademickiego, dlatego musi być prowadzonew sposób szczególnie odpowiedzialny i pod kontrolą wewnętrzną (rektor i senat)oraz zewnętrzną (Państwowa Komisja Akredytacyjna) [art.148].

3. Na wyższe stanowiska profesorów, tj. profesoranadzwyczajnego i profesora zwyczajnego awansowaliby pracownicy stosownie do osiągnięć zawodowych istażu pracy w uczelni. Angażując na te stanowiska osoby dotychczas nie będącepracownikami uczelni stosowano by postępowanie konkursowe.

4. W uczelniach zawodowych proponuje się zachowaniedotychczasowych stanowisk, z tym że na stanowisku profesora zatrudniano by kandydata w wynikukonkursu, przeprowadzanego jak w punkcie 2.

Określenie kwalifikacji potrzebnych do zajmowania pozostałychstanowisk nauczycieli akademickich pozostawia się statutowi uczelni, przy czymuczelnie niepubliczne mogą tworzyć inne stanowiska dla nauczycieli akademickich. Wuczelniach publicznych nauczyciele akademiccy na stanowiskach profesorskich orazstarszego wykładowcy byliby zatrudniani na podstawie mianowania lub umowy o pracę, a napozostałych stanowiskach - na podstawie umowy o pracę [art.148]. Jednak nauczycieleakademiccy mianowani przed dniem wejścia w życie ustawy mogliby pozostać, jeśli zechcą,zatrudnieni na podstawie mianowania [art.214].

Zatrudnienie na podstawie mianowania powoduje większą stabilnośćzatrudnienia, gdyż zwolnienie pracownika może nastąpić tylko w określonychprzez ustawę okolicznościach.

Jednak tak zatrudniony pracownik powinien być dla uczelnidyspozycyjny (w rozumieniu Kodeksu Pracy). Dlatego przyjmuje się zasadę, żepracownik mianowany może nawiązać stosunek pracy z innym poza uczelnią pracodawcąjedynie za zgodą rektora.

Pracownicy zatrudnieni na podstawie umowy o pracę mogliby nawiązywaćstosunek pracy z innym pracodawcą bez takiej zgody, ale z powiadomieniemrektora. Obydwie grupy zatrudnionych mogą podejmować dodatkową pracę na podstawieumowy cywilnoprawnej [art.147].

Uczelnie publiczne w ramach określonych przez przepisy prawapracy i ustawę będą miały swobodę w doborze szczegółowych warunków zatrudnianianauczycieli akademickich [art.143-art.154].

Wśród pracowników bibliotecznych, archiwalnych orazdokumentacji i informacji naukowej wyróżnia się grupy pracowników mającychuprawnienia nauczycieli akademickich, którzy obejmą stanowiska pracy wymagające najwyższychkwalifikacji [art.141].

Najniższe stanowisko asystentabyłoby obsadzane przez absolwentów zdyplomem magistra w zasadzie na okres, który przeznaczają oni nawykonanie pracy doktorskiej. Jest to

zatem stanowisko przejściowe, a formą zatrudniania asystentajest umowa o pracę na czas nieokreślony, co umożliwia obu stronom rozwiązanie umowy z końcemsemestru [art.146].

Profesorowie pomocniczy powinnimieć perspektywę dłuższego zatrudnienia w uczelni. Ustawa zrywa z obecną tradycją i nawiązuje,przynajmniej częściowo, do zasad obowiązujących w szkołach akademickich w latachtrzydziestych. Na to stanowisko angażowano by osoby mające stopień doktora na zasadziemianowania lub umowy o pracę.

Właściwy dobór kandydata powinno zapewnić postępowaniepodobne do dawnej (przedwojennej) habilitacji, a przede wszystkim konkurs pomiędzykandydatami zgłaszającymi się z własnej inicjatywy lub zgłaszanymi wdrodze ankiety przez profesorów różnych uczelni.

Decyzję podejmuje rada jednostki organizacyjnej (wydziału),jednak z pewnymi ograniczeniami. Konkurs na stanowisko profesora pomocniczego byłbyrozpisywany wtedy, gdy w uczelni utworzy się wolne stanowisko, wynikające zprogramu jej działalności dydaktycznej (aktualnego lub planowanego w przyszłości). W uczelniach o niższymstopniu autonomii, w komisji konkursowej i w posiedzeniu rady powinien uczestniczyćprzedstawiciel organu zewnętrznego, odpowiedzialnego za ocenę i akredytacjęjednostek uczelni, tj. Państwowej Komisji Akredytacyjnej (PKA). Ogólne zasadyprzeprowadzania konkursu ustala w drodze rozporządzenia minister właściwy do sprawszkolnictwa wyższego [art.146].

Profesor zwyczajny i profesornadzwyczajny są pracownikami mianowanymi,albo zatrudnionymi na podstawie umowy o pracę. Mianowania dokonywałbyrektor w celu trwałego związania z uczelnią osoby o znaczącej pozycjinaukowej i wysokich kwalifikacjach dydaktycznych, po przeprowadzeniu odpowiedniego postępowania kończącegosię uchwałą senatu. W uczelniach o niepełnej autonomii odbywałoby się topod kontrolą organu zewnętrznego (PKA), podobnie jak w przypadku konkursu na stanowisko profesorapomocniczego.

Mianowanie pracownika zapewniające mu stabilnośćzatrudnienia, jest związane z ograniczeniem możliwości podejmowania dodatkowego zatrudnieniapoza uczelnią (wymagana zgoda rektora) [art.147]. Ograniczając swobodępodejmowania dodatkowego zatrudnienia ustawa zapewnia minimalny poziom wynagrodzenia zapracę w uczelni. Unika się jednak rozwiązania nadmiernie usztywniającego zasadyzatrudniania w obliczu intensywnego rozwoju szkół niepublicznych i ichzapotrzebowania na pracę nauczycieli akademickich. Dlatego pozostawia się większą swobodęzatrudniania poza uczelnią pracownikom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę.

Powyższe rozwiązanie ma następujące zalety:

1) umożliwia prowadzenie aktywnej polityki kadrowej w uczelni,

2) powiększa grono potencjalnych kandydatów na stanowiskoprofesora pomocniczego,

a przy tym stwarza mechanizm sprzyjający angażowaniunajlepszych spośród nich,

3) stwarza zachętę do zdobywania kwalifikacji, otwierającpracownikom zdolnym i ambitnym drogę do szybszego niż obecnie awansu,

4) uruchamia mechanizm powodujący większą mobilność kadrynauczycieli akademickich,

5) pozwala, zależnie od indywidualnych preferencji i potrzebuczelni, różnicować rodzaje aktywności nauczycieli akademickich, ocenę ich przydatnościdla uczelni pozostawiając dziekanom i rektorowi.

Wprowadzając zatrudnianie części nauczycieli akademickich napodstawie umowy o pracę na czas nieokreślony ustawa zapewnia obecnym pracownikommianowanym możliwość zachowania dotychczasowego statusu, jeśli taka będzie ich wola[art.214].

Na stanowiskach nauczycieli akademickich nie przewiduje się umówo pracę na czas określony (tzw. kontraktów). Nauczyciel akademicki powinienmieć poczucie stabilności zatrudnienia, gdyż wtedy będzie chętniej inwestował swójwysiłek w rozwój własnego warsztatu naukowego i dydaktycznego.

Nauczyciel akademicki jest zatrudniony w uczelni w celurealizacji jej zadań dydaktycznych i naukowych. Określenie obowiązków nauczycieliakademickich musi zatem względniać te dwa rozdzielne nurty aktywności. Przyjęto wustawie, że podstawowym obowiązkiem nauczyciela akademickiego jest praca dydaktyczna,realizowana w ramach pensum. Nauczyciel akademicki jest jednak zatrudniany na uczelnitakże dlatego, że uprawia naukę. O środki na nią ma prawo ubiegać się na zasadach równychdla wszystkich. Zatem przyjęto w projekcie zapis, że prawo do uprawiania nauki jestrozumiane jako prawo do ubiegania się o środki przy zachowaniu równości podmiotów.Nauczyciel wykonujący pracę naukową powinien dostawać dodatkowe wynagrodzenie z środkówprzeznaczonych na badania. Wpisanie w ustawę obowiązku pracy naukowej oznaczałobyobligatoryjne przydzielanie środków na badania, dzisiaj już niepraktykowane. Ważniejszy jest dostęp do nich na równych zasadach i uwzględnianie otrzymywanychrezultatów w okresowej ocenie pracy.

Ponadto nauczycielowi akademickiemu mogą być powierzone przezrektora lub dziekana obowiązki organizacyjne.

Autorzy projektu większą uwagę zwrócili na ocenę pracynauczyciela akademickiego.

Właściwy poziom kadry nauczającej i właściwe wykorzystaniepreferencji, talentów i aktualnych zainteresowań zapewnią następujące zapisy:

− awanse nauczyciela sązwiązane z wybitnymi lub uznanymi osiągnięciami naukowymi [art. 144],

− ocenia sięnauczyciela z jego pracy dydaktycznej, naukowej i organizacyjnej [art. 160],

− nauczyciel otrzymujedodatkowe wynagrodzenie za pracę naukową [art.161 ust.7],

− uczelnia się znauczycielem rozstaje, jeżeli otrzyma on dwie, w odstępie roku, negatywne oceny jego pracy [art. 149 ust.1].

W projekcie ustawy przyjęto zasadę, że nauczyciele akademiccyuczelni publicznych za swoją podstawową działalność dydaktyczną pobierająwynagrodzenie zgodnie z umową o pracę lub aktem mianowania, a źródłem tych środków jestdotacja dydaktyczna przekazana uczelni przez Ministra Edukacji Narodowej. Nauczycieleakademiccy mają prawo prowadzenia prac badawczych, na które uczelnia powinna wydzielićśrodki z odpowiednich źródeł, m.in. pochodzące z KBN.

W projekcie ustawy określa się najniższe wynagrodzeniapracowników uczelni według zasady: minimalna wysokość wynagrodzenia zasadniczego jestodnoszona do urzędowo określanej płacy minimalnej w danym okresie, np. dla profesorazwyczajnego z zastosowaniem mnożnika 10, a dla profesora pomocniczego 7.Wynagrodzenie zasadnicze pozostałych nauczycieli akademickich i innych pracowników uczelni ustalanoby odpowiednio do ich kwalifikacji zawodowych uwzględniając wysokośćwynagrodzenia na wymienionych poprzednio stanowiskach. Szczegółowe zasady wynagradzania pracownikówuczelni powinien regulować układ zbiorowy [art.185]. Dopóki nie ma układuzbiorowego szczegółowe zasady wynagradzania ustalane są, tak jak obecnie, rozporządzeniemministra.

Ustawa stanowi, że stopieńdoktora jest najwyższym stopniemkwalifikacji zawodowej, a równocześnie jest jedynym stopniem naukowym.Naturalną konsekwencją tego jest uprawnienie doktorów do prowadzenia i recenzowania pracdoktorskich. Każdy doktor może brać udział w kształceniu kadry naukowej, jeśli maudokumentowane osiągnięcia naukowe, a rada wydziału uzna przedstawiony temat pracydoktorskiej za godny opracowania.

Znosi się więc drugi, wyższy stopień naukowy, który dopolskich przepisów został wprowadzony po raz pierwszy w ustawie z dn. 15 grudnia 1951 r. oszkolnictwie wyższym i pracownikach nauki pod nazwą „doktora nauk” (nawzór systemu sowieckiego, razem z niższym stopniem „kandydat nauk”). Ten wyższystopień został następnie przekształcony w stopień naukowy „docenta” [ustawa z dn. 5 listopada1958 r. o szkołach wyższych], a ostatecznie - w stopień naukowy „doktorahabilitowanego” [ustawa z dn. 20 grudnia 1968 r.

o zmianie ustawy o stopniach naukowych i tytułach naukowych],przybliżając polski system organizacji nauki i stopni naukowych do systemu niemieckiego.

Wywodzący się z Prus od czasów Leibniza i Humboldta systemniemiecki został ostatnio przez samych Niemców uznany (po odpowiednichbadaniach) za przestarzały, nie nadający się do podejmowania wyzwań obecnych czasów i niewytrzymujący konkurencji z systemem anglosaskim. Zastąpiono go systemem zbliżonym doanglosaskiego, w którym uzyskanie stopnia naukowego doktora pozwala na szybkie rozpoczęcie,w okresie największych możliwości intelektualnych, samodzielnej działalnościnaukowej i dydaktycznej.

Zachowanie dotychczasowego systemu stopni naukowych isformalizowanego modelu kariery akademickiej grozi tym, że Polska pozostanie jedynym krajempielęgnującym przestarzały i nieefektywny system. Konieczność podjęcia nowych wyzwań izapewnienia polskim naukowcom właściwego miejsca w nauce światowej jest głównąprzyczyną przedłożenia proponowanego tu rozwiązania.

Rozwiązanie przyjęte w ustawie ma na celu:

1. Zbliżenie polskiego systemu do istniejącego w większościkrajów zachodnich, gdzie stopień doktora jest uznawany za świadectwo uzyskaniaformalnych kwalifikacji do pełnienia obowiązków i funkcji akademickich.

2. Nawiązanie do tradycji z okresu II Rzeczypospolitej, kiedydoktor był wyższym stopniem naukowym (niższym był magister), a przez habilitację uzyskiwałosię uprawnienie do prowadzenia określonego wykładu na danym wydziale, nie zaś dożywotnionadawany stopień naukowy [Ustawa z dn. 15 marca 1933 r. o szkołachakademickich].

3. Racjonalizację wysiłku pracowników nauki, którzy nie będąmusieli wykonywać drugiej pracy doktorskiej tylko po to, by zdobyć dodatkowy stopień izwiązane z nim uprawnienia akademickie, a swoje kwalifikacje będą dokumentować w postacipublikacji, opracowań technicznych, dzieł artystycznych, wdrożeń nowych rozwiązańitp.

4. Umożliwienie wcześniejszego uczestniczenia w pracy zespołównaukowych i badawczych dysponujących lepszym oprzyrządowaniem, szczególnie dla badańwymagających nowoczesnej aparatury. Dotychczasowy system stopni naukowychwymagający indywidualizacji wyników naukowych nie zachęcał do pracy narzecz wyników zespołowych, chociaż w obecnym świecie głównie na tejdrodze uzyskuje się najbardziej znaczące rezultaty.

Jedynym istotnym argumentem za utrzymaniem wyższego od doktorastopnia naukowego jest obserwowany niekiedy niski poziom doktoratównadawanych przez niektóre jednostki. Winę za taki stan rzeczy ponoszą indywidualniepromotorzy prac doktorskich, odpowiednie rady wydziałów oraz Centralna Komisja do SprawTytułu Naukowego i Stopni Naukowych. Problem ten rozwiązano w ustawie poprzez następującenowe rozwiązania:

1. Kontrolę zewnętrzną oraz procedurę akredytacyjną przyudzielaniu jednostkom naukowym (wydziałom uczelni oraz innym instytucjom naukowym) uprawnieńdo nadawania stopnia doktora [art.10, art.30-37]. Uprawnienie takie może byćzawieszone, ograniczone lub cofnięte, jeśli jednostka naukowa nie wywiązuje się właściwiez podjętych obowiązków.

Obecnie działająca Centralna Komisja do Spraw TytułuNaukowego i Stopni Naukowych udziela jednostkom organizacyjnym uprawnienia do nadawaniastopni naukowych i powinna kontrolować ich działalność, jednak jej skutecznośćjest ograniczona przez brak odpowiedniej procedury akredytacyjnej. Powierzenie PaństwowejKomisji Akredytacyjnej (zamiast Centralnej Komisji) postępowania akredytacyjnego,doprowadzi do tego, że uprawnienia do nadawania stopnia doktora zachowają tejednostki, które przejdą pomyślnie to postępowanie [art.30 do art.37]. Jednostkanaukowa ubiegająca się o uprawnienie do nadawania stopnia doktora musi poddać sięocenie w zakresie działalności naukowej lub artystycznej oraz kształcenia pracownikównaukowych.

2. Ostrzejsze wymagania stawiane kandydatowi do stopnia doktoraw toku przewodu, a także recenzentom rozprawy, np. obowiązek opublikowania rozprawydoktorskiej (co obecnie dotyczy tylko rozprawy habilitacyjnej) oraz trzy (a nie dwie)recenzje [art.201-203].

3. Publiczna, przed całą radą wydziału (radą naukową)danej jednostki, obrona pracy doktorskiej.

4. Upublicznienie rozprawy doktorskiej, m.in. przez wprowadzenieobszernego streszczenia wraz z recenzjami do ogólnodostępnej naukowej sieciinformatycznej [art.201-202].

Ustawa umożliwia, podobnie jak obecnie, uzyskanie uprawnień donadawania stopnia doktora tylko tym jednostkom naukowym, które zatrudniająminimalną liczbę pracowników o odpowiednich kwalifikacjach w określonej dziedzinie idyscyplinie naukowej [art.196-197].

Są to osoby mające uprawnienie walidacyjne, które uzyskujepromotor rozprawy doktorskiej po pomyślnym zakończeniu przewodu [art.16]. Promotorem lubrecenzentem w przewodzie doktorskim może być osoba mająca stopień doktora [art.203],jednakże jakość pracy recenzentów i promotorów może być elementem oceny jednostkiprzez Państwową Komisję Akredytacyjną.

Ustawa zapewnia dużą samodzielność jednostkom, które uzyskałyuprawnienie do nadawania stopnia doktora. Uchwała rady wydziału lub radynaukowej uprawnionej jednostki o nadaniu stopnia doktora jest prawomocna, chyba że uprawnieniajednostki zostały ograniczone z powodu niepomyślnego wyniku oceny, a wtedy musiona przedstawić swoją uchwałę o nadaniu stopnia do zatwierdzenia Państwowej KomisjiAkredytacyjnej [art.205].

Państwowa Komisja Akredytacyjna jest instancją odwoławczą,do której kandydat do stopnia doktora może wnieść odwołanie od uchwał rady uprawnionejjednostki, podjętych w toku przewodu doktorskiego. Każda jednostka (uczelni lub innejinstytucji naukowej) uprawniona do nadawania stopnia doktora może prowadzić studiadoktoranckie.

Ustawa honoruje prawo do posiadania tytułu naukowego profesoraoraz stopnia naukowego doktora habilitowanego przez osoby, które ten tytułlub stopień już uzyskały na podstawie dotychczasowych przepisów. Osoby te uzyskują z mocyprawa uprawnienie walidacyjne [art.217]. Natomiast znosi się instytucjęnadawania tytułu naukowego, jako zbędną, w większości krajów nieznaną. W Polsce tytułynaukowe profesora zwyczajnego, nadzwyczajnego oraz docenta, nadawane na podstawie decyzjiCentralnej Komisji Kwalifikacyjnej (organ powoływany przez Prezesa RM), wprowadziłaustawa z dn. 15 grudnia 1951 r. o szkolnictwie wyższym i pracownikach nauki (Dz.U. R.P.Nr 6 z dn. 7.02.1952 r.), a przyznawano je samodzielnym pracownikom nauki. Wprowadzono wtedytakże tytuły pomocniczych pracowników nauki adiunkta, starszego asystenta iasystenta (na okres pełnienia funkcji pracownika pomocniczego). Późniejszeprzepisy zmieniały tę praktykę parokrotnie, pozostawiając ostatecznie jeden tytuł naukowyprofesora, przyznawany dożywotnio. Według projektu ustawy „profesorzwyczajny”, „profesor nadzwyczajny” i „profesor pomocniczy”, a w wyższych szkołachzawodowych „profesor”, są wyłącznie stanowiskami w uczelniach lub innych instytucjach naukowych inie są powiązane z tytułami nadawanymi dożywotnio lub na okres zatrudnienia. Takie rozwiązanieprzybliża nasz system do praktyki stosowanej w większości krajów i co istotne -upraszcza nadmiernie rozbudowany układ szczebli w karierze naukowej, który obecnie skłaniapracowników nauki do działalności motywowanej przede wszystkim awansem.

Ustawa tworzy specjalne wyróżnienie w postaci tytułu„profesor honorowy”, który ma być nadawany osobom wysoce zasłużonym dla nauki i dydaktyki[art.142] . Tytuł ten, nadawany przez Prezydenta RP, może być przyznany na wniosekministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego za zgodą Rady Głównej i PaństwowejKomisji Akredytacyjnej.

Wprowadzenie tego tytułu nawiązuje do tradycji pochodzącej zokresu II Rzeczypospolitej [Ustawa z dn. 15 marca 1933 r. o szkołach akademickich].

Podstawowe skutki finansowe dla budżetu państwa powodowanezaproponowanymi w projekcie rozwiązaniami będą się wiązać z:

- funkcjonowaniem Państwowej Komisji Akredytacyjnej [art.30,art.35],

- likwidacją Centralnej Komisji do Spraw Tytułu Naukowego iStopni Naukowych [art.231],

- powiększeniem zbioru studentów (o studentów uczelniniepublicznych) objętych rozmaitymi formami bezzwrotnej pomocy materialnej [art.105].

Przewiduje się, że tylko na studiach dziennych pomocąstypendialną należy objąć ok.230 000 studentów. Wobec rozszerzenia uprawnienia do ubiegania się opomoc materialną na wszystkich pozostałych studentów, niezbędne jest zdecydowanezwiększenie środków na stypendia o kwotę 500 mln zł.

Pozostałe pozycje skutków finansowych są w skali o dwa rzędywielkości niższej i w ciągu pierwszych pięciu lat funkcjonowania nowej ustawy samesię bilansują.

Gwarantem prawidłowego wprowadzania zapisu konstytucyjnego wsprawie odpłatności za studia [art.210] jest parametryzacja dotacjidydaktycznej z budżetu państwa na poziomie nie niższym niż 1,2% PKB [art.14]. Przyjmując wartośćPKB zakładaną na rok 2004 równą 820 mld zł, daje to kwotę nie mniejszą niż 9,8 mld zł.

Przewidywane podstawowe skutki dla budżetu Państwa tododatkowe 1,8 mld zł, które proponuje się pokryć z oszczędności w wydatkach na obsługęzadłużenia zagranicznego i długu krajowego.

Przedłożony projekt ustawy „Prawo o szkolnictwie wyższym”usuwając szereg przeszkód formalnych, krępujących rozwój szkolnictwa wyższego,i ustalając realne podstawy funkcjonowania uczelni publicznych w zgodzie z zasadąkonstytucyjną, stwarza nowe, korzystne perspektywy dla zaniedbanej w Polsce dziedziny, jakąprzez lata była edukacja, zwłaszcza na jej najwyższym poziomie. Jego celem jest rozwiązanienajważniejszych problemów, z jakimi mają do czynienia szkoły wyższe istudiująca w nich młodzież, a mianowicie:

− ułatwienie pragnącejsię kształcić młodzieży dostępu do studiów wyższych, z uwzględnieniem potrzeb osób niezamożnych i pochodzących zmiejscowości odległych od ośrodków akademickich, − stworzenie warunkówkształcenia i rozwoju naukowego dla osób, które chcą się poświęcić się pracy naukowej i dydaktycznej i wzmocnić kadrę nauczającąuczelni, − rozpoczęcie procesuodnawiania i wzbogacania wyposażenia uczelni w środki niezbędne do prowadzenia pracy dydaktycznej i naukowej oraz do zapewnieniastudentom odpowiednich warunków socjalnych.

Ze względu na obecną sytuację w szkolnictwie wyższym, częstoocenianą jako krytyczną, wprowadzenie nowych regulacji prawnych w tym zakresie jestzadaniem o wyjątkowym znaczeniu dla społeczeństwa, a zarazem - szczególnie pilnym.

Projekt nie jest sprzeczny z prawem Unii Europejskiej.